بررسی انتقادی زیرساخت‌های دکارتی تمدن غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی

2 دانش‌آموخته دکتری فلسفه دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

مقاله حاضر بر آن است بنیادهای نظری برآمده از دو مبنای مهم معرفت شناختی و روش‌شناختی غرب جدید یعنی سوبژکتیویسم و اصالت ریاضیات دکارتی را واکاود و برون‎دادهای آن دو را در شکل‌دهی به تمدن مدرن غرب جویا شود. ما حصل تحقیق این است که دو بنیاد یادشده سرانجام سیطره کمیت و استخدام طبیعت و استثمار انسان را در پی آورده و الگوی پیشرفت غربی را به الگوی تصاحب و تزاید قدرت و تکاثر ثروت مبدل ساخته است. بررسی این مبانی و سپس عرضه آنها به منابع و تراث خودی و دریافت پاسخ‌های متفاوت یا مشترک آنها می‌تواند ما را در اکتشاف مبانی خودی یاری رساند و وجوه اشتراک و تمایزهای ارزشی- تمدنی ما را آشکار سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical study of Descartian foundations of western civilization

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Shakerin 1
  • mohammad mahdi hekmatmehr 2
1 Assistant professor of “Research Center for Islamic Thought and Culture”, faculty of logic of understanding religion
2 Ph.D. graduate of philosophy, Baqer al-olum University.
چکیده [English]

The present issue is to study the two important epistemological and methodological foundations of modern west civilization and their rule on building it. This attempt is based on the view that studying these foundations, followed by referring to our own resources and receiving the same or different answers, helps us better to discover our internal foundations and recognizing the inclusive and  exclusive fears of  civilization and values.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology
  • Subjectivism
  • Mathematicism
  • Descartes
  • Western civilization

مراجع

  1. ابن‌سینا؛ اشارات و تنبیهات؛ ج1، ترجمه و شرح حسن ملک‏شاهى؛ ویرایش دوم، تهران: صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران، 1368.
  2. برت؛ ادوین آرثر؛ مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین؛ ترجمه عبدالکریم سروش؛ چ4، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1380.
  3. پازوکی، شهرام؛ «دکارت و مدرنیته»، فصلنامه فلسفه؛ س1، ش1، 1379.
  4. داوری، رضا؛ فلسفه چیست؛ چ2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1374.
  5. دکارت، رنه؛ گفتار در روش درست راه بردن عقل؛ ترجمه محمدعلی فروغی، به کوشش علیرضا سپهری؛ چ1، تهران: انتشارات مهر دامون، 1385.
  6. ـــــ؛ «اصول فلسفه»، ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی؛ در: منوچهر صانعی دره‌بیدی (ویراستار)؛ فلسفه دکارت؛ چ1، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، 1376.
  7. ـــــ؛ «گفتار در روش»، ترجمه محمدعلی فروغی، در: محمد علی فروغی؛ سیر حکمت در اروپا؛ چ1، تهران: نشر البرز، 1375.
  8. ـــــ؛ تأملات در فلسفه اولی؛ ترجمه احمد احمدی؛ چ2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1369.
  9. ژیلسون، اتین؛ نقد تفکر فلسفی غرب؛ ترجمه احمد احمدی؛ چ1، تهران؛ حکمت، انتشارات سمت، 1380.
  10. سالومون، رابرت ک؛ فلسفه اروپایی: از ن‍ی‍م‍ه‌ دوم‌ ق‍رن‌ ه‍ج‍ده‍م‌ ت‍ا واپ‍س‍ی‍ن‌ ده‍ه‌ ق‍رن‌ ب‍ی‍س‍ت‍م، طل‍وع‌ و اف‍ول‌ خ‍ود؛ ترجمه م‍ح‍م‍دس‍ع‍ی‍د ح‍ن‍ای‍ی‌ ک‍اش‍ان‍ی‌؛ ت‍ه‍ران: انتشارات ق‍ص‍ی‍ده، ۱۳۷۹.
  11. صانعی دره‌بیدی، منوچهر؛ «روح زنده دکارت در دنیای مدرن» (بررسی نسبت تجدد و مدرنیته با تفکر و فلسفه غرب) (گفتگو)، در www. sooremag. ir.
  12. فردید؛ سیداحمد؛ دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان؛ به کوشش محمد مددپور؛ چ1، تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، 1381.
  13. فویرباخ، لودویگ؛ «ذات مسیحیت»، ترجمه فریدون فاطمی، در: لارنس استپلویچ، هگلی‌های جوان: گزیده آثار؛ چ1، تهران: نشر مرکز، 1373.
  14. کانت، ایمانوئل؛ تمهیدات؛ ترجمه غلامعلی حدّاد عادل؛ تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، 1367.
  15. ـــــ؛ سنجش خردناب؛ ترجمه دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی؛ چ1، تهران: امیرکبیر، 1362.
  16. کوایره، الکساندر؛ گفتاری درباره دکارت؛ ترجمه امیرحسین جهانبگلو؛ چ1، تهران: انتشارات قطره، 1370.
  17. گنون، رنه؛ سیطره کمیت و علائم آخر زمان؛ ترجمه علیمحمد کاردان؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1361.
  18. لاکوست، ژان؛ فلسفه در قرن بیستم؛ ترجمه رضا داوری اردکانی؛ تهران: انتشارات حکمت، 1376.
  19. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج6، چ2، قم و تهران: انتشارات صدرا، 1382.
  20. هایدگر، مارتین؛ راه بازگشت به درون سرزمین مابعدالطبیعه، هوسرل و دیگران، فلسفه و بحران غرب؛ ترجمه رضا داوری اردکانی و همکاران؛ تهران: انتشارات هرمس، 1378الف.
  21. ـــــ؛ راههای جنگلی؛ ترجمه منوچهر اسدی؛ تهران: انتشارات درج، 1378ب.
  22. ـــــ؛ وارستگی: گفتاری در تفکر معنوی مندرج در فلسفه و بحران غرب، هوسرل و دیگران؛ ترجمه رضا داوری اردکانی و همکاران؛ تهران: انتشارات هرمس، 1378ج.
  23. هگل، گئورگ ویلهلم فریدریش؛ خدایگان و بنده؛ با تفسیر الکساندر کوژو، ترجمه و پیشگفتار حمید عنایت؛ چ5، تهران: خوارزمی، 1387.
    1. Hegel, George Wilhelm Friedrich; History of Philosophy; V. 3, trans. by Elizabeth S. Haldane and Frances H. Simson; London: Thoemmes Press, 1999.
    2. Jolley, Nickolas; The light of the soul; Oxford: Clarendon press, 1999.
    3. Kant; Critique of Pure Reason; Trans. by Norman Kemp Smith; LONDON: Macmilan, 1929.
    4. Martin Heidegger; What is a thing; Trans. by W. B. Barton; South Bend: Gateway Editions, 1967.
    5. Mounce, H. O. ; Hume’s Naturalism; London: Routledge, 1999.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار