نقد و بررسی «ایمان‌گرایی ناواقع‌گرا» با قرائت «دان کیوپیت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی گروه کلام اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

دان کیوپیت در جهان جدید مسیحی با تأثیرپذیری از اندیشه‌های پست‌مدرن و اخذ رویکرد ناواقع‌گرا، تبیین جدیدی از مسیحیت ارائه می‌دهد. او با طرح نظریه ایمان‌گرایی ناواقع‌گرا قصد دارد در دنیای جدید میان دین و مدرنیته وجه جمعی ایجاد کند. اساس نگاه دان کیوپیت بر عقل‌گرایی انتقادی و رویکرد عمل‌گرایانه بنا شده است و دین را گونه‌ای معنویت خالی از ساختارهای نظری و متافیزیکی معرفی می‌کند. بر این اساس با تقدم ماهیت ایمان بر متعلق آن، ادعا می‌کند تصور اساطیری کهن که نظمی عقلی و جاودانی و از پیش موجود برای ما در جهان قایل بود، باید کنار گذاشته شود. او با نفی پشتوانه‌های نظری و متافیزیکی دین از جمله مبدأ و معاد به عنوان مهم‌ترین رکن ادیان الهی، همچنان خویشتن و پیراونش را در فضای مسیحیت تعریف می‌کند و با تأکید بر ماهیت ایمان مدعی است مسیر صحیح ایمانی را نشان می‌دهد. رویکرد دانکیوپیت، قرائت واژگون و نادرست از دین است که هیچ قرابت ذهنی با ادیان الهی ندارد و بیش از آنکه بتواند شورانگیزی ایمانی داشته باشد، پیروانش را گرفتار رنج خودفریبی و تغافل از متعلق ایمان می‌کند. به لحاظ مبانی فکری نیز بر پوزیتیویسم بنا شده است و منجر به نسبیت‌گرایی مطلق خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Criticism of "Unrealistic Fideism" according to “Don Cupitt”’s Reading

نویسنده [English]

  • mohammad kashizadeh
Faculty of Islamic Theology Department, Institute of Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

Don Cupitt offers a new explanation of Christianity for the New Christian world, being influenced by postmodern ideas and taking an unrealistic approach. Proposing the theory of ‘unrealistic fideism’, he seeks to reconcile religion and modernity in the new world. Don Cupitt's view is based on critical rationalism and pragmatic approach, and introduces religion as a kind of spirituality devoid of theoretical and metaphysical structures. Accordingly, giving priority to the nature of faith over the subject of faith, he argues that the ancient mythical notion, which suggests there is a pre-existing rational and eternal order in the world, must be discarded. Denying the theoretical and metaphysical basis of religion, including the origin of the world and resurrection - as the most important elements of Divine religions - he still defines himself and his followers in a Christian space, and claims to show the right path of faith by emphasizing the nature of faith.
Don Cupitt’s approach is an inverted and incorrect reading of religion that has no mental affinity with the Divine religions and, instead of inspiring faith, afflicts its followers with the suffering of self-deception and negligence of the subject of faith. In terms of intellectual foundations, it is based on positivism and will lead to absolute relativism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Faithfulness
  • unrealism
  • realism
  • Don Cupitt
  • pragmatism
  1. استیس، نویناثر والترترنس؛ دین و نگرش نوین؛ ترجمه الف جلیلی؛ تهران: حکمت، 1395.
  2. توماس، میشل؛ کلام مسیحی؛ ترجمه ح توفیقی؛ قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان، 1377.
  3. حسین‏زاده، محمد؛ درآمدی بر معرفت‌شناسی و مبانی معرفت دینی؛ قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینیŠ، 1387.
  4. حسینی قلعه‌ بهمن، سید اکبر؛ واقع‌گرایی دینی در قرن بیستم؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، 1390.
  5. خسروپناه، عبدالحسین؛ کلام نوین اسلامی؛ قم: تعلیم و تربیت اسلامی، 1390.
  6. دورانت، ویل؛ تاریخ تمدن؛ ج6 (رنسانس)، ترجمه فریدون بدره‌ای، سهیل آذری و پرویز مرزبان؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1381.
  7. شکیبی، زینب، افلاطون صادقی، امیرعباس علی‌زمانی و محمدحسین مهدوی‌نژاد؛ «نقد ناواقع‌گرایی گفتار دینی در اندیشه فیلیپس»، پژوهش‌های اعتقادی-کلامی؛ 1395، ص103-122.
  8. صادقی، رضا؛ رئالیسم و نهیلیسم: نقدی بر مبانی معرفت‌شناختی ضد رئالیسم؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392.
  9. طباطبایی، سید محمدحسین؛ نهایة الحکمه؛ قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1424ق.
  10. عباسی، ولی الله؛ گوهرانگاری تجربه دینی (بررسی انتقادی و تطبیقی آرای روشنفکران مسیحی و اسلامی)؛ تهران: طلوع، 1386.
  11. عرب‌صالحی، محمد؛ تاریخی‌نگری و دین؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
  12. فخار نوغانی، سیده فخار؛ «دریای ایمان: بررسی خوانش ناواقع‌گرایانه دان کیوپیت»، هفت آسمان؛ 1390، ص135-162.
  13. کیوپیت، دان؛ دریای ایمان؛ ترجمه ح کامشاد؛ تهران: طرح نو، 1376.
  14. معلمی، حسن؛ معرفت‏شناسی؛ قم: مرکز جهانی علوم اسلامی، 1383.
  15. ناس، جان، بایرناس؛ تاریخ جامع ادیان؛ ترجمه علی اصغر حکمت؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1375.
  16. هوردن، ویلیام؛ راهنمای الهیات پروتستان؛ ترجمه طاطه وس میکائیلیان؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1368.
  17. هیک، جان؛ فلسفه دین؛ ترجمه ب سالکی؛ تهران: نشر الهدی، 1381.
  18. armstrong, p. sofn 1984. http://www.sofn.org.uk/index.html.
  19. cupitt, d. don cupitt 2017. http://www.doncupitt.com/don-cupitt.
  20. cupitt, d. About non-Realism. http://www.doncupitt.com/non-realism.
  21. cuppit, d. anti-realist faith. j. runzo, is god real .london: macmilan press ltd. 1993.
  22. hick, j.religious realism and non-realism: defining the issue. j. runzo, is god real.london: macmillan press ltd.1998.