مراتب جسم انسان از نگاه صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی.دانشگاه اصفهان

2 دانشجو دکترا حکمت متعالیه

چکیده

بدن عنصری، روح بخاری، بدن مثالی و بدن اخروی مراتب گوناگون جسم انسانی هستند که در مقاله حاضر دیدگاه ملا صدرا درباره آنها بررسی می‏شود. آنچه صدرا درباره روح بخاری گفته است، همانند رأى فیلسوفان پیشین است و دیدگاه‏های خاص وى بیشتر در حوزه بدن عنصری و مثالی و اخروی قابل پیگیری است. نظر صدرا در باب بدن عنصری و نحوه حضور صور مختلف در آن که بر مبنای حرکت جوهری اشتدادی صورت گرفته است- دیدگاه مبتکرانه‏ای از ارتباط ساحت‏های مادی و مجرد انسان ارائه می‏دهد. اما دیدگاه او در خصوص بدن مثالی و اخروی در مقایسه با روح بخارى و بدن عنصرى، دیدگاهی بحث‏برانگیزتر بوده، درنتیجه نیازمند بررسى دقیق و مشروحی است که بتواند سؤالات و ابهام‏های مطرح‏شده را به‏خوبى روشن سازد. مقاله حاضر با بررسی آثار گوناگون صدرا در این خصوص، تلاش می‏کند تصویر روشنی از دیدگاه وی در این زمینه ارائه نماید و بدین ترتیب به اشکال‏های موجود، پاسخ درخوری دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Different Degrees of Human's body from Molla-Sadra's Perspective

نویسندگان [English]

  • F R 1
  • M SH 2
1 F
2 SH
چکیده [English]

Molla-Sadra's view about the different degrees of human's body, i.e. elemental body, the ispirit of vapor(brume), ideal body, and the other worldly body, are investigated in this article. His view on the bokhari spirit is similar to his previous philosophers and his specific views on elemental body, ideal body and the other worldly body may be investigated. Sadra's view on the elemental body and the style of presence of different kinds in it – which is based on the intensifying motion in the category of substance - is an innovative idea of the relation between material and immaterial aspects of human being. But his view on ideal body and the other worldly body – in comparison with the bokhari spirit and the elemental body – is a challenging view and needs an exact and detailed investigation to be responsive of the posed questions and flaws and ambiguous points. Investigating Sadra's different writings on this topic in this article, I have tried to present a clear picture of his idea in this regard and thus present a good answer to questions and flaws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elemental body
  • The bokhari spirit
  • ideal body
  • The other worldly body
1. ابن‏سینا، حسین بن عبدالله؛ الطبیعیات من الشفاء؛ ج2، قم: مکتبة آیة‏الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
2. ـــــ؛ رسائل؛ قم: بیدار، ۱۴۰۰ق.
3. ـــــ؛ المبدأ و المعاد؛ تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، ۱۳۶۳.
4. بهمنیار؛ التحصیل؛ تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۴۹.
5. حسن‏زاده آملی، حسن؛ دروس معرفت نفس؛ قم: انتشارات الف لام میم، ۱۳۸۱.
6. خمینی، روح‏الله؛ تقریرات فلسفه؛ ج3، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، ۱۳۸۱.
7. رازی، فخرالدین؛ شرح عیون الحکمه؛ ج2، تهران: مؤسسة الصادق7، ۱۳۷۳.
8. سبزواری، هادی؛ شرح المنظومه؛ ج4، تهران: نشر ناب، ۱۳۷۹.
9. ـــــ؛ حاشیه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة؛ بیروت: دارالاحیاء العربی، 1981م.
10. طوسی، نصیرالدین؛ تلخیص المحصل؛ بیروت: دارالاضواء، ۱۴۰۵ق.
11. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم؛ اسرارالآیات؛ تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۶۰.
12. ـــــ؛ الحاشیة علی الهیات الشفاء؛ قم: بیدار، [بی‏تا].
13. ـــــ؛ الحکمةالمتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج1-5 و 8-9، بیروت: دارالاحیاء العربی، ۱۹۸۱م.
14. ـــــ؛ تفسیر القران الکریم؛ ج5-7، قم؛ بیدار، ۱۳۶۶.
15. ـــــ؛ سه رساله فلسفی؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۷.
16. ـــــ؛ الشواهد الربوبیة، ج1، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، ۱۴۱۷ق.
17. ـــــ؛ شرح الهدایة الاثیریه؛ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، ۱۴۲۲ق.
18. ـــــ؛ العرشیه؛ تهران: انتشارت مولی، ۱۳۶۱.
19. ـــــ؛ المبدأ والمعاد؛ تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۵۴.
20. ـــــ؛ المظاهر الالهیه؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۷۸.
21. ـــــ؛ مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین؛ تهران: حکمت، ۱۴۲۰ق.
22. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۳.
23. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج11، تهران: انتشارات صدرا، ۱۳۸۵.