رویکرد انتقادی به حصر اخلاق در تعریف فضیلت گرایانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه شیعه شناسی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

نگرش غالب اخلاق‎پژوهان اسلامی در هویت معرفتی اخلاق، همواره فروکاستن آن به صفات و نک
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
هیئت‎های راسخ نفسانی انسان بوده است. ایده اصلی این پژوهش آن است که در عین التزام به اهمیت صفات درونی، با توجه به مستندات متعدد از جمله رویکردهای جدید در حوزه اخلاق اجتماعی به‎خصوص جنبه‎های کاربردی و حرفه‏ای آن، رفتارهای بیرونی جایگاه ویژه‎تری در مفهوم‏یابی اخلاق به دست خواهند آورد. البته با رویکرد انصاف‎نگرانه علل تمرکز بر تعریف اخلاق به صفات نفسانی به صورت مستقل ارائه گردید؛ با تحفظ بر این اصل که مراد از فضیلت‎گرایی در این تحقیق بیشتر تعریف اخلاق به فضیلت است نه الزاماً مکتب فضیلت‎گرایی که در مقابل وظیفه‎گرایی، غایت‎گرایی و قراردادگرایی است، هرچند این نگاه صفت‎محوری در اخلاق بی‎تأثیر از اندیشه‎های مکتب فضیلت‎گرایی نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A critical approach to limit of Ethics in the Virtuous definition

نویسنده [English]

  • m m
Associate Professor at "Shia Studies Department" of Farabi College of Tehran University.
چکیده [English]

The dominant attitude of Islamic Ethics researchers in the epistemic identity of Ethics, It has always been subordinated to straight attributes of human soul. The main idea of ​​this paper is that while obligation to importance of intrinsic attributes, but according to numerous documents including new approaches in the field of social ethics especially its practical and professional aspects, external behaviors will take a more special place in the concept finding of ethics. However, with a fair approach, the reasons for focusing on definition of ethics to attribute of soul independently were presented. Given the principle that virtue is meant here is more a definition of ethics to virtue not necessarily a school of virtue that is in contrast to deontologism, consequentialism and conventionalism. However, this approach of central feature on ethics is not unaffected by the ideas of virtue school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Behavior
  • Virtuous
  • Attributes of Soul
  • Applied Ethics
  1. قرآن کریم.

    1. ابن‏‏المقفع، عبدالله بن دادویه؛ آثار ابن‏المقفع؛ 1جلد، بیروت: دار مکتبه الحیاه، 1989م.
    2. ابن‎سینا، حسین بن عبدالله؛ الهیات شفا؛ مقدمه ابراهیم مدکور؛ قم: مرعشی نجفی، [بی‎تا].
    3. ارسطو؛ اخلاق نیکوماخوس؛ ترجمه محمدحسن لطفى؛ چ3، تهران: طرح نو، 1389.
    4. ـــــ؛ اخلاق نیکوماخوس؛ در فلسفه اجتماعی؛ ترجمه ع احمدی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1362.
    5. خزاعی، زهرا؛ اخلاق فضیلت؛ تهران: حکمت، 1390.
    6. خمینی (امام خمینی)، روح‎الله؛ چهل حدیث؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1380.
    7. دبیری، احمد؛ «فضیلت‎گرایی در اخلاق»، معرفت اخلاقی؛ ش5، زمستان، 1389.
    8. دراز، محمد عبدالله؛ آئین اخلاق در قرآن؛ مشهد: به نشر، 1387.
    9. دهخدا، علی‏اکبر؛ لغت‏نامه؛ تهران: دانشگاه تهران، 1348.
    10. راغب اصفهانی؛ الذریعه الی مکارم الشریعه؛ قم: منشورات الشریف الرضی، 1414ق.
    11. ژکس، فلسفۀ اخلاق؛ ترجمۀ سیدابوالقاسم پورحسینی؛ تهران: سیمرغ، [بی‎تا].
    12. سهروردی، شهاب‏الدین؛ مجموعۀ مصنّفات شیخ اشراق؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380.
    13. شیخ حر عاملى؛ وسائل الشیعه؛ قم: مؤسسه آل‎البیت:، 1409ق‏.
    14. صدرالمتألهین شیرازی‏، محمد بن ابراهیم؛ المبدأ و المعاد؛ تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران‏، 1354.
    15. ـــــ؛ الحکمه المتعالیه الاسفار العقلیه الاربعه؛ دار احیاء التراث‏، 1981م.
    16. ضیائی‏فر، سعید؛ تأثیر اخلاق بر اجتهاد؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388.
    17. طریحی، فخرالدین؛ مجمع البحرین؛ تحقیق سید احمدحسینی، تنظیم محمود عادل؛ چ3، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1378.
    18. طوسی، خواجه نصیرالدین؛ اخلاق ناصری؛ تصحیح و تنقیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری؛ چ5، تهران: خوارزمی، 1373.
    19. غزالی، ابوحامد محمد بن محمد؛ احیاء علوم الدین؛ بیروت: دارالفکر، 1414ق.
    20. فرانکنا، ویلیام کی؛ فلسفه اخلاق؛ ترجمه انشاءالله رحمتی؛ تهران: حکمت، 1380.
    21. کریپ، راجر؛ «اخلاق و فرااخلاق»، ترجمه بهروز جندقی؛ نقد و نظر؛ ش19-20، تابستان و پاییز 1378.
    22. کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول الکافی؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
    23. گروهی از نویسندگان؛ اخلاق کاربردی؛ قم: پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، 1386.
    24. متقی هندی، علاءالدین علی؛ کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال؛ تحقیق بکری حیانی و صفوه سنا؛ بیروت: موسسه الرساله، 1413ق.
    25. مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار؛ بیروت: مؤسسه الوفا، 1404ق.
    26. مسکویه رازی، ابوعلی احمد بن محمد؛ تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق؛ قم: انتشارات بیدار، 1383.
    27. مولوی، جلال‌الدین ‌محمد بن ‌محمد؛‌ مثنوی معنوی؛ تهران: نشر ثالث، 1393.
    28. نراقی، ملامهدی؛ جامع السعادات؛ تعلیقه سیدمحمد کلانتر؛ بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1422ق.