مبانی زیبایی شناسی از منظر علامه جعفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده چندرسانه دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

علامه­ جعفری فیلسوف شهیر معاصر اسلامی است که نظراتش در باب زیبایی و هنر نسبت به سایر فلاسفه معاصر اسلامی با زیبایی­شناسی معاصر تشابهات بیشتری دارد. نظرات علامه به دو جهت متمایل به زیبایی­شناسی در غرب است؛ اول به جهت توجه به قطب ذهنی سوبژه در زیبایی­شناسی و دوم انحصار هنر در هنرهای زیبا. علامه در نحوه و معیار داوری استحسانی از نحوه تعقل کلیات در حکمت متعالیه بهره گرفته است؛ اما به نظر می­رسد این معیار صرفاً برای زیبایی­های معقول کارآمد باشد و ازاین­رو در این تحقیق معیار داوری مطمح نظر علامه در زیبایی­های صوری، خیالی و فوق عقلی بر اساس مبانی حکمت متعالیه و به­خصوص آرای امام خمینیw محک زده شده است. از دیگر مباحث این تحقیق، اقسام هنر از دیدگاه علامه است که از مسائل نو در زیبایی­شناسی اسلامی است که چه­بسا سابقه آن را میان فیلسوفان و محققان اسلامی ماقبل نمی­توان یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The principles of aesthetics from the perspective of Allameh Ja'fari

نویسنده [English]

  • Nafise Mostafavi
Assistant Professor at "Faculty of Multimedia" of Islamic Art University of Tabriz.
چکیده [English]

Ja'fari is a contemporary Islamic philosopher whose views on beauty and art are more similar in line with contemporary aesthetics than other contemporary Islamic philosophers. Allameh's views are biased towards aesthetics in the West: 1. to pay attention to the mental pole of subject in aesthetics, 2. to monopoly of art in fine arts. Allameh used the manner of universal's intellection on transcendental wisdom in the manner and criterion of beautiful judgment. But it seems that this criterion is only effective for intellectual beauties and so in this article, Allameh's criterion for in formal, imaginary and super-intellect beauties based on the principles of transcendent wisdom and especially the views of Imam Khomeini has been tested. Other topics in this article are all kinds of art from the point of view of Allameh
is one of the new issues in Islamic aesthetics that may not be traced back to former Islamic philosophers and scholars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aesthetics
  • Genius
  • Intelligible Life

مراجع

  1. آوینی، سیدمرتضی؛ حکمت سینما؛ چ1، تهران: بنیاد سینمایی فارابی، 1375.
  2. ابن‌عربى، محی‌الدین محمّد؛ الفتوحات المکیه (4 جلدى)؛ بیروت: دار صادر، [بی­تا].
  3. ابن‌بابویه، محمد بن على‏؛ عیون أخبار الرضاA؛ تصحیح مهدی لاجوردى؛ چ1، تهران: نشر جهان‏، 1378ق.
  4. امام خمینی، سیدروح­الله؛ آداب الصلوه؛ چ7، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378.
  5. ـــــ؛ تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس؛ چ1، قم: موسسه پاسدار اسلام، 1406.
  6. ـــــ؛ الطلب و الاراده؛ چ1، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1379.
  7. ـــــ؛ الطهاره؛ تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1379.
  8. ـــــ؛ التعلیقه علی الفوائد الرضویه؛ چ2، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏،1427.
  9. ـــــ؛ شرح دعاءالسحر؛ تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1374.
  10. ـــــ؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل؛ چ2، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1371.
  11. ـــــ؛ سرّ الصلوه؛ چ3، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1373.
  12. ـــــ؛ شرح چهل حدیث؛ چ5، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1373.
  13. ـــــ؛ تفسیر سوره حمد؛ چ6، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏،1381.
  14. ـــــ؛ مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه؛ تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1384.
  15. ـــــ؛ صحیفه امام؛ تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1388.
  16. اردبیلی، سیدعبدالغنی؛ تقریرات فلسفه امام خمینی؛ چ2، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیw‏، 1385.
  17. بلخاری، حسن؛ هندسه خیال و زیبایی؛ چ1، تهران: نشر آثار هنری، 1388.
  18. پازوکی، شهرام، حکمت هنر و زیبایی در اسلام؛ تهران: فرهنگستان هنر، 1384.
  19. جعفری، محمدتقی؛ زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام؛ چ2، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1378.
  20. ـــــ؛ سه شاعر؛ تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1379.
  21. جواری، محمدحسین؛ «نظریه زیبایی­شناسی دریافت»؛ فصلنامه دانشگاه تربیت معلم آذربایجان ، س2، ش5، 1384.
  22. حافظ؛ دیوان حافظ؛ تصحیح محمد قدسی و به کوشش حسن ذوالفقاری و ابوالفضل علی­محمدی؛ تهران: چشمه، 1387.
  23. خاتمی، محمود؛ پیش‌درآمد فلسفه‌ای برای هنر ایرانی؛ تهران: فرهنگستان هنر،1393.
  24. صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم؛ شرح أصول الکافی؛ تحقیق و تصحیح محمد خواجوى؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏، 1383.
  25. ـــــ؛ الشواهد الربوبیه؛ تصحیح سیدجلال­الدین آشتیانی؛ تهران: مرکزنشر دانشگاهی، 1360.
  26. فارابی، ابونصر؛ آرای اهل المدینه الفاضله و مضاداتها؛ بیروت: مکتبه الهلال، 1995.
  27. ـــــ؛ موسیقی کبیر؛ ترجمه آذرتاش آذرنوش؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
  28. فردوسی، ابوالقاسم؛ شاهنامه فردوسی؛ قم: سعید نوین، 1388.
  29. فلوطین؛ دوره آثار افلوطین؛ مترجم محمدحسن لطفی؛ تهران: خوارزمی، 1366.
  30. فیض کاشانی، ملامحسن؛ علم الیقین؛ قم: بیدار، 1358.
  31. کانت، ایمانوئل؛ نقد قوه حکم؛ تترجمه عبدالکریم رشیدیان؛ تهران: نشر نی، 1377.
  32. گورمن، پیتر؛ سرگذشت فیثاغورث؛ ترجمه پرویز حکیم هاشمی؛ تهران: مرکز، 1366.
  33. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار؛ بیروت: مؤسسه الوفاء، 1403ق.
  34. مددپور، محمد؛ دین وسینما؛ تهران: سوره مهر، 1387.
  35. هاشم­نژاد، حسین؛ زیبایی­شناسی در آثار ابن­سینا، شیخ اشراق و صدرالمتألهین، تهران: سمت، 1392.
  36. نصر، سیدحسین؛ معرفت و امر قدسی؛ ترجمه فرزاد حاجی میرزائی؛ چ1، تهران: نشر فروزان، 1380.
    1. Immanuel, Kant; Kant’s Critique of Judgement; translated with Introduction and Notes by J. H. Bernard (2nd ed); revised, London: Macmillan, 1914.
    2. Hume, David; philosophical works of David Hume; vol.III, Of The Rise And Progress Of The Arts And Sciences, London: Edinburgh, 1826.
فصلنامه علمی پژوهشی قبسات
دوره 24، شماره 92
مرداد 1398
صفحه 162-185

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار