خیزش تفکر الهیاتی ـ فلسفی در بحران کرونا (مروری بر معناداری زندگی، مرگ‌اندیشی و معنویت‌گرایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

2 دانشجوی کلام امامیه پردیس فارابی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول).

چکیده

در نگاه فلسفی اندیشیدن، تقدیر انسان و اندیشه و تفکر رکن اساسی و جزء ذاتی او و منشأ آگاهی و معرفت، بنیان و بنیاد استکمال و کمال وی است؛ به گونه ای که می‎توان ادعا نمود تفکر مهم‏ترین عامل کشف حقیقت و تقرب به خداوند است؛ با این حال بسیاری از متفکران غفلت و فراموشی تفکر را میهمان ناگزیر دوران مدرن و نتیجه غلبه تکنیک بر فرهنگ و اندیشه دانسته‎اند. در آغاز سال 2020 جهان با بحران کرونا مواجه شد که علی‌رغم آسیب‎ها و مصیبت های زیان‌بار بر جامعه بشری، تلنگری بر روح غفلت‎زده انسان معاصر بود تا او را از مرکب منیت به زیر کشد و متوجه هست‎ها، نیست‏ها و نقص هایش نماید. رهاورد مسئله کرونا برای انسان معاصر احیای پرسش‏های بنیادین در ارتباط با خدا، خود و دیگری است. در این جستار با روش تحلیلی- کتابخانه‎ای به تبیین معناداری زندگی، مرگ‎اندیشی، بازگشت و احیای معنویت‌ در سایه پدیده کرونا پرداخته شده است. قرارگرفتن انسان در موقعیت رنج و مرگ حاصل از کرونا می‌تواند زمینه‌ساز نوپدیدی در افزایش معنویت و توجه به خدا، بازخوانی و معنا بخشی به رنج زندگی از مسیر دین و بازاندیشی درباره ماهیت مرگ و نوع مواجهه با آن شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The leap of theological-philosophical thought in the shadow of the Corona crisis; An overview of the meaning of life and death thinking

نویسندگان [English]

  • Ibrahim Alipour 1
  • AKRAM GHORBANI GHOMI 2
1 Assistant Professor at "Philosophy Department" of the Research Institute for Islamic Science and Culture.
2 Student of Imami Theology of Farabi College, University of Tehran.
چکیده [English]

In the philosophical view thinking, human destiny and thought and thinking is the basic element and its essential component and the source of human consciousness and knowledge, the foundation of his perfection. As it can be claimed, thinking is the most important factor in discovering the truth and proximity to God. However, many thinkers have considered the neglect and forgetfulness of thinking as the inevitable guest of the Modernity and the result of the dominance of technology over culture and thought. At the beginning of 2020, the world faced the Corona crisis, which, despite the harmful harms and calamities on human society, was a flick on the neglected soul of contemporary man to bring him down from the compound of egoism and realize his essence, nothingness and imperfections. At the beginning of 2020, the world faced the Corona crisis, which, despite the harmful damages and disasters on human society, was a flick on the neglected soul of contemporary man to bring him down from the mount of egoism and make her aware of her beings, nothingness and imperfections. The solution to the Corona problem for contemporary man is to revive fundamental questions about God, self, and the other. In this research, with the analytical-library method, the meaning of life, death thinking, return and revival of spirituality in the shadow of the Corona phenomenon has been explained. Putting man in a position of suffering and death from Corona can pave the way for a new emergence in increasing spirituality and attention to God, re-reading and giving meaning to life through religion and rethinking the nature of death and the mode of confrontation with it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Corona
  • Philosophy
  • Theology
  • Spiritualism
  • Meaning of Life
  • Death Thinking

مراجع

  1. * قرآن کریم.

    1. ابن‏سینا؛ «رساله‌ فی‌ دفع‌ الغم‌ من‌ الموت»، مجموعه‌ رسائل؛ تصحیح محمود طاهری؛ تهران: آیت اشراق، 1388.
    2. استیس، والتر ت؛ «در بی‏معنایی معنا هست»، در: اعظم پویا، معنای زندگی؛ قم: نشر ادیان، 1389.
    3. ال کویین، فیلیپ؛ «مسیحیت و معنای زندگی»، هفت آسمان؛ ش28 1384.
    4. پارتریج، کریستوفر؛ «سیری در ادیان زنده جهان»؛ ترجمه عبدالعلی براتی؛ تهران: ققنوس،1398.
    5. جعفری، محمدتقی؛ ترجمه و تفسیر نهج‎البلاغه؛ ج4، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1355.
    6. جیمسون، فردریک؛ وضعیت پست مدرن؛ ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: نشر نی، 1386.
    7. د. یالوم، اروین؛ روان درمانی اگزیستانسیال؛ ترجمه حبیب؛ تهران: نشر نی، 1390.
    8. ـــــ؛ مامان و معنای زندگی؛ ترجمه سپیده حبیب؛ تهران: قطره، 1391.
    9. دیلمی، حسن بن محمد؛ اعلام الدین فی صفات المؤمنین؛ ج1، قم: مؤسسه آل البیت، 1366.
    10. سلیمانی امیری، عسکری؛ «خدا و معنای زندگی»، نقد و نظر؛ ش31-32، 1382.
    11. سیدمن؛ کشاکش آرا در جامعه‌شناسی؛ ترجمه هادی جلیلی؛ تهران: نی، [بی‎تا].
    12. شاکرنژاد، احمد؛ معنویت‎گرایی جدید؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1398.
    13. شریف مرتضی؛ نهج‎البلاغه؛ تحقیق صبحی صالح؛ قم: دار الهجره، 1414ق.
    14. صدوق؛ محمد؛ الخصال؛ قم: جامعه مدرسین، 1403ق.
    15. طباطبایی، محمدحسین؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه موسوی همدانی؛ ج3، تهران: دار الکتب اسلامی، 1362.
    16. عابدی، احمد؛ «رابطه ابعاد دینداری با شادی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان»، دو فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی؛ س1، ش2، 1387.
    17. ـــــ؛ خلقت و خلافت آدم در المیزان؛ قم: نور فاطمه، 1366.
    18. سلیمانی امیری، عسکری؛ «خدا و معنای زندگی»، نقد و نظر؛ ش31-32، 1382.
    19. علیزمانی، امیرعباس؛ «معنای معنای زندگی»، پژوهشنامه فلسفه دین؛ ش1، 1386.
    20. فرانکل، ویکتور؛ خدا در ناخودآگاه؛ ابراهیم یزدی؛ تهران: رسا، [بی‎تا].
    21. کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول کافی؛ ترجمه هاشم رسولی؛ تهران: کتاب فروشی اسلامی، 1369.
    22. متز، تدئوس؛ آثار جدیدی درباره معنا یزندگی؛ ترجمه محسن جوادی و جمعی از نویسندگان؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388.
    23. ـــــ؛ «آیا هدف خداوند می‌تواند سرچشمه معنای زندگی باشد»، نقد و نظر؛ ترجمه محمد سعیدی مهر؛ س8، ش29-30، 1382.
    24. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج3 و 22، تهران: صدرا، 1378.
    25. ـــــ؛ انسان و ایمان؛ تهران: صدرا، 1385.
    26. ملکیان، مصطفی؛ «معنای زندگی در نظرخواهی از اندیشوران»، نقد و نظر؛ ش29-30 ،1382.
    27. ـــــ؛ معنای زندگی؛ جمعی از نویسندگان؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.
    28. نصری، عبدالله؛ خدا در اندیشه بشر؛ تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1373.
    29. ـــــ؛ تکاپوگر اندیشه‎ها؛ چ3، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‎های اسلامی، 1383.
    30. نیگل، توماس؛ «پوچی»، حمید شهریاری؛ نقد و نظر؛ ش29-30، 1382، ص92-108.
    31. نیچه، فریدریش؛ آواره و سایه‌اش؛ ترجمه سعید فیروزآبادی؛ تهران: انتشارات جامی، 1390.
    32. هاپ واکر، لوییس؛ «دین به زندگی معنا می بخشد»، اعظم پویا؛ نقد و نظر؛ ش29-30، 1382.
    33. هایدگر، مارتین؛ هستی و زمان؛ ترجمه سیاوش جمادی؛ تهران: ققنوس، 1386.
    34. یاسپرس، کارل؛ آغاز و انجام تاریخ؛ ترجمه محمد حسن لطفی؛ تهران: خوارزمی، 1363.
      1. Ellens, J. Harold; Radical Grace: How Belief in a Benevolent God Benefits our our Health; London, Praeger Publishers, 2007.
      2. Jimenez, Sherlyn; “Suffering”, in Encyclopedia of Positive Psychology; Shane J. Lopez (ed.); Oxford, Blackwell Publishing Ltd, 2009,
      3. Snyder, C. R.; Handbook of hope; copyright © by Academic press, 2000.
      4. Stace, W.T. ; There is Meaning in Absurdity; in: Pojman, Louis. P. (ed) Philosophy the Quest for Truth, United States of America, Wadsworth Publishing Company. pp.541-548,1999.
      5. Thomson, Garret; On the Meaning of Life; Wordworhe Publushing, 2003.
فصلنامه علمی پژوهشی قبسات
دوره 25، شماره 96 - شماره پیاپی 96
فصلنامه علمی در حوزة فلسفه دین و کلام جدید‏ شماره 96/ سال بیست‌وپنجم/ تابستان 1399
مرداد 1399
صفحه 181-210

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار