مکتب تفکیک و انکار عقل ذاتی انسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه کلام اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

چکیده

وجود عقل در ذات و سرشت انسان و بالندگی آن با رشد و نمو حیات انسانی مورد پذیرش همه متألهان است که انسان در پرتو آن به شناخت خدا، پیامبران و آموزه‏های دینی نایل می‎آید؛ لکن بیشتر تفکیکیان منکر عقل باطنی و متصل انسان شده و به جای آن، به عقل منفصل و بیرونی معتقد شدند که حقیقت آن نور خارجی اعطایی خداست. نویسنده با روش توصیفی و انتقادی نظریه تفکیکیان و ادله عقلی مدعایشان را طرح و به نقد آن می‎پردازد و روشن می‎شود که نظریه آنان هم در مقام تصور با ابهامات عقلی مواجه است و هم ادله‏شان قابل جرح بوده و ادله عقلی و نقلی بر خلاف آن تأکید دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Tafkik School and Denying the Man’s Inherent Reason

نویسنده [English]

  • Mohammad Hasan Ghadrdan Ghramaleki
.
چکیده [English]

The existence of reason in the essence and nature of man and its growth with the development of human life is accepted by all thinkers, in which man comes to the knowledge of God, the prophets and religious teachings; But most of the Tafkik school denied the inner and connected reason, and instead, they believed in the external and separated reason that it’s truth is the external light be granted by God. This article designs and criticizes their claim and criticism by critical method of the Tafkik’s ideas and their rational arguments, and it becomes clear that their theory is both faced with rational ambiguities and their arguments can be criticized, and rational and arguments emphasize their rejection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reason
  • Connected and Separated Reason
  • Tafkik School
  • External Light
  1. * نهج البلاغه (صبحی صالح).

    1. ابن‏ابی‎الحدید؛ شرح نهج البلاغه؛ [بی‎جا:] داراحیاء الکتب العربیة، 1963م
    2. ابن‌سینا؛ التعلیقات؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1405ق.
    3. ابن‏منظور؛ لسان العرب؛ قم: نشر ادب الحوزة، 1405ق.
    4. اصفهانی، میرزامهدی؛ ابواب الهدی؛ قم: مؤسسه معارف اهل البیت، 1385.
    5. ـــــ؛ مصباح الهدی؛ تحقیق حسن جمشیدی؛ قم: بوستان کتاب، 1387.
    6. ـــــ؛ انوار الهدایه؛ قم: مؤسسه معارف اهل البیت، 1438ق.
    7. ـــــ؛ تقریرات؛ مشهد: چاپ افست نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، 1245ق.
    8. ـــــ؛ معارف القرآن؛ ج1، قم: مؤسسه معارف اهل البیت، 1438ق.
    9. برقی، احمد بن محمد؛ المحاسن؛ قم: دار الکتب الإسلامیة، 1371ق.
    10. تفتازانی، سعدالدین؛ شرح المقاصد؛ قم: انتشارات شریف رضی، 1409ق.
    11. تهرانی، میرزاجواد؛ میزان المطالب؛ مشهد: چاپ افست نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی مشهد، [بی‏تا].
    12. راغب؛ المفردات؛ [بی‏جا:] دفتر نشر کتاب‏، 1404ق.
    13. سیوطی، عبدالرحمن؛ الدر المنثور؛ قم: نشر کتابخانه مرعشی نجفی، 1404ق.
    14. شیخ اشراق (سهروردی)؛ مجموعه مصنفات؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
    15. شیخ صدوق؛ التوحید؛ قم: انتشارات اسلامی، 1398ق.
    16. شیخ طوسی؛ الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد؛ بیروت‏: دار الأضواء، 1406ق‏.
    17. طریحی، فخرالدین؛ مجمع البحرین؛ تهران: انتشارات مرتضوی، 1362.
    18. فخر رازی؛ المطالب العالیه؛ قم: انتشارات رضی، 1407ق.
    19. قمی، على بن ابراهیم؛ تفسیر القمى؛ قم: مؤسسه دار الکتاب، 1404ق.
    20. کراجکی، ابوالفتح؛ کنز الفوائد؛ قم: دار الذخائر، 1410ق.
    21. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1365.
    22. لیثى واسطى، على بن محمد؛ عیون الحکم و المواعظ؛ قم: دار الحدیث، 1376.
    23. مروارید؛ تنبیهات حول المبدأ و المعاد؛ مشهد: بنیاد پژوهش‏های اسلامی، 1418ق.
    24. ملکی میانجی، محمدباقر؛ توحید الامامیه؛ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1373.