قواعد هستی‌شناختی تأویل و تأثیر آن بر معنای متن در حکمت صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان.

2 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

چکیده

در تأویل هستی و متن، حقایقی که از دید ظاهری در تفسیر عالم و متن پنهان است، به منصه ظهور آورده می‎شود. ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، دارای مبانی مستدلی در وجودشناسی است که بر سبک تأویلی او تأثیر گذاشته است. این مبانی قابل قاعده‌مندی است که هدف این مقاله نیز استنتاج این قواعد و نشان‎دادن تأثیر آنها بر تأویل متن است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بر مبنای وجودشناسی صدرایی است و به استنتاج و بررسی پنج قاعده اصلی و چند قاعده فرعی -که در زیرشاخه های قواعد اصلی قابل پیگیری است- می ‎پردازد و با ذکر نمونه‎های تأویل متن، تأثیر قواعد هستی‎شناسی را بر تأویل متن نشان می‎دهد. قواعد اصلی استخراج ‎شده عبارت‎اند از ارجاع ماهیت به وجود، ظرفیت‎های تأویلی در وجود (مراتب وجود)، ظاهر، بستر وجود‌شناختی، تطابق عوالم در تأویل و ارجاع کثرت به وحدت. این مقاله ضمن آنکه منطقی فلسفی از تأویل های متن را نشان می‎دهد، نظریه ‎ای تأویلی از هستی در قالب قواعد نیز محسوب می‎شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Proving the Gender of the Soul based on the Foundations of Sadra’s Philosophy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Bidhendi 1
  • mohammad hossain mirdamadi 2
1 Associate Professor at "Islamic Philosophy and Theology Department" of Isfahan University.
2 Assistant professor at “The Islamic Theology & Studies Department” of Islamic Azad University of Khorasgan Branch.
چکیده [English]

In the definition of the self and the expression of its characteristics in the discussions related to the Sadra's psychology, no characteristics specific to a specific gender have been expressed, and this has caused the researchers who have researched in this field to describe the self without gender; But in this article, it has been tried according to foundations of Sadra’s philosophy, such as the unity of soul and body in the corresponding stages of their existence etc. having gender should be explained to the soul. Of course, this feature is specific to soul and cannot be applied to other immaterial beings; Because the being the soul of the soul is accompanied by the body in all areas of existence of the soul. By proving the gender of soul, humans will be divided into two main types. The value of this division is very clear in rejecting the opinion of some feminist schools that assert the rights of women against men and women in all matters and explain the differences between the two genders. In this article, using the library method and analyzing the basics of Sadra’s philosophy, the gender of the soul is explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transcendental Wisdom
  • Gender
  • Soul
  • Body
  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین؛ درخشش ابن‎رشد در حکمت مشاء؛ تهران: طرح نو و علم، 1384.
  2. ـــــ؛ قرآن عقل ‏الله: مجموعه گفتگوها با استاد دینانی؛ نوشته کریم فیضی؛ تهران: اطلاعات، 1396.
  3. ابن‎عربی، محی‏الدین؛ الفتوحات المکیه؛ تحقیق احمد شمس‏الدین، بیروت: طبعة دار الکتب العلمیه، [بی‏تا].
  4. ـــــ؛ رسالة فی التصوّف؛ بیروت: دار الکتب العلمیه، 1376.
  5. اعوانی، غلامرضا و محمد بیدهندی؛ «بررسی و تحلیل هستی‎شناسی تأویل ملاصدرا»، خردنامه صدرا؛ ش34-35، 1382، ص1-18.
  6. پورنامداریان، تقی؛ شرح و تأویل داستانهای رمزی سهروردی؛ تهران: انتشارات علمی، 1390.
  7. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ نهایة الحکمه؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1404ق.
  8. ـــــ؛ «رساله المنامات و النبوّات» در مجموعه رسائل العلامه الطباطبایی؛ قم: باقیات، 1428ق.
  9. ـــــ؛ تعلیقه بر اسفار؛ ج1، بیروت: دار احیاء التراث الاسلامی، 1981م.
  10. طوسی، نصیر الدین؛ تصورات یا روضه التسلیم؛ تهران: جامی، 1363.
  11. غزالی، ابوحامد محمد؛ مشکاة الانوار؛ مقدمه ابوالعلاء عفیفی؛ تهران: مولی، 1383.
  12. فیاضی، غلامرضا؛ هستی و چیستی در مکتب صدرایی؛ تحقیق و نگارش حسین علی شیدان‌شید؛ چ4، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1392.
  13. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم؛ «اتصاف ماهیت به وجود»، «تشخص»، «سریان الوجود»، تحقیق سیدمحمد یوسف ثانی، «اجوبه المسائل»، «شواهد»، «المزاج»، تحقیق ناجی اصفهانی، در: مجموعه رسائل فلسفی؛ ج1، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  14. ـــــ؛ «حشر الاشیاء»، تحقیق سعید نظری توکلی، «الحشریه»، تحقیق علی‏اصغر جعفری ولنی، «خلق الأعمال و القضاء و القدر»، تحقیق مهدی دهباشی، «المعاد الجسمانی»، تحقیق کاظم مدیرشانه چی، در: مجموعه رسائل فلسفی؛ ج2، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  15. ـــــ؛ «اکسیر العارفین فی معرفة طریق الحق و الیقین»، تحقیق سیدیحیی یثربی، «الواردات القلبیة فی معرفة الربوبیه»، تحقیق احمد شفیعیها، در: مجموعه رسائل فلسفی؛ ج3، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1390.
  16. ـــــ؛ «الحکمة العرشیه» اصغر دادبه، «المسائل القدسیه»، منوچهر صدوقی سها، «المشاعر»، مقصود محمدی، «مثنوی»، ذبیح‌الله صاحبکار، در: مجموعه رسائل فلسفی؛ ج4، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1391.
  17. ـــــ؛ شرح و تعلیقه صدرالمتألهین بر الهایت شفا؛ ج1-2، تصحیح، تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382.
  18. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ ج1-2، ترجمه شهربانو محلاتی؛ برگ سبز: تهران، 1386.
  19. ـــــ؛ اجوبة المسائل النصیویه العویصة الجیلانیه، تصحیح و تحقیق و مقدمه عبدالله شکیبا؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
  20. ـــــ؛ المظاهر الإلهیّه فی اسرار العلوم الکمالیه؛ تصحیح و تحقیق و مقدمه سیدمحمد خامنه‏ای؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
  21. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج1، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1383.
  22. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج2، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح تحقیق و مقدمه مقصود محمدی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1380.
  23. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج3، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1383.
  24. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج6، تصحیح و تحقیق و مقدمه احمد احمدی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
  25. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج7، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1380.
  26. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعه؛ ج9، تصحیح و تحقیق و مقدمه رضا اکبریان؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382.
  27. ـــــ؛ المبدأ و المعاد فی الحکمة المتعالیه؛ ج1-2، تصحیح و تحقیق و مقدمه محمد ذبیحی و جعفر شانظری؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
  28. ـــــ؛ الشواهد الربوبیه فی المناهج السوکیه؛ تصحیح و تحقیق و مقدمه سیدمصطفی محقق داماد؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382.
  29. ـــــ؛ رساله فی اتحاد العاقل و المعقول؛ تصحیح و تحقیق و مقدمه بیوک علیزاده؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1387.
  30. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج1، تصحیح و تحقیق محمد خواجوی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  31. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج2، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  32. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج3، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  33. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج5، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  34. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج6، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  35. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ ج8، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  36. ـــــ؛ رساله متشابهات القرآن؛ تحقیق سیدمحمدرضا احمدی بروجردی؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389.
  37. ـــــ؛ رساله سه اصل؛ تصحیح و تحقیق و مقدمه سید حسین نصر؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1390.
  38. ـــــ؛ شرح اصول کافی؛ ج3-9، ترجمه شهربانو محلاتی؛ تهران: برگ سبز، 1393.
  39. میرداماد، محمدباقر؛ القبسات؛ به اهتمام مهدی محقق، سیدعلی موسوی بهبهانی، ایزوتسو و ابراهیم دیباجی؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1374.
  40. ـــــ؛ جذوات و مواقیت؛ حواشی ملاعلی نوری، تصحیح و تحقیق علی اوجبی؛ تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، 1380.
  41. همدانی، عین القضات ؛ تمهیدات؛ تهران: اساطیر، 1392.
  42. Alcoff, Linda Martin; Real knowing: New versions of the coherence theory; London: cornell university press, 1996.
  43. Chandler, Daniel; Semiotics: The basics; London: Routledge, 2002.