%0 Journal Article %T قانون علیت به ‌مثابه بنیان هستی‌شناختی خداشناسی عقلی %J فصلنامه علمی پژوهشی قبسات %I پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی %Z 1029-4538 %A عبدالهی, مهدی %D 2016 %\ 04/01/2016 %V 20 %N 77 %P 177-204 %! قانون علیت به ‌مثابه بنیان هستی‌شناختی خداشناسی عقلی %K واژگان کلیدی: خداشناسی فلسفی %K قانون علیت %K الحاد %K حدوث %K امکان ماهوی %K امکان فقری %R %X خداشناسی عقلی بر سه دسته مبادی تصدیقی، یعنی مبادی معرفت‌شناختی، زبان‌شناختی و هستی‌شناختی استوار است که مهم‌ترین مبنای هستی‌شناختی آن، قانون علیت و فروع آن است. درمجموع چهار دیدگاه در مناط نیاز به علت و به ‌بیان دیگر، چهار تقریر از قانون علیت وجود دارد که پذیرش هر یک، نتایج خاصی در خداشناسی فلسفی در پی دارد. بنا به ‌ادعای برخی فیلسوفان غربی، «هر موجودی نیازمند علت است»؛ درنتیجه راهی برای اثبات وجود خدا به ‌مثابه علت غیرمعلول و خالق غیرمخلوق وجود ندارد. الحاد و خداناباوری بسیاری از اندیشمندان غربی در نادرستی برداشت ایشان از قانون علیت ریشه دارد. بر پایۀ سه تقریر دیگر می‌توان وجود خدا را اثبات کرد؛ اما در تصویر نحوۀ نیازمندی غیرخدا به خداوند متعال، اختلاف دارند. بنا بر تقریر متکلمان و مردم عادی، «هر حادث زمانی، محتاج علت است». با این تقریر، وجود خدا اثبات می‌شود؛ ولی مخلوقات تنها در حدوث خود نیازمند به اویند. بنا بر تقریر فیلسوفان پیش از ملاصدرا «هر ممکن‌الوجودی محتاج علت است»؛ در‌نتیجه خدا به ‌مثابه واجب‌الوجود اثبات می‌شود و همۀ ممکنات در حدوث و بقای وجود خود، نیازمند واجب‌اند. اما طبق دیدگاه ملاصدرا «هر موجود رابط، محتاج علت است». امتیاز این دیدگاه بر دو دیدگاه پیشین، این است که تحلیل عمیق‌تر و دقیق‌تری از نحوه نیازمندی مخلوقات به خداوند متعال را به تصویر می‌کشد %U https://qabasat.iict.ac.ir/article_19463_1af1debf8651d97a51fbfa85101341c8.pdf