تنوع ادیان و رابطه آن با اسماءالله در عرفان از منظر ابن‌عربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه خوارزمی تهران.

چکیده

وجود ادیان گوناگون واقعیتی انکارناپذیر است؛ اما نوع مواجهه با آن مهم است. این پژوهش در صدد است با روش توصیفی-تحلیلی، نگاه ابن‌عربی به مسئله تنوع ادیان را از دریچه اسمای الهی بررسی ­نماید. با توجه به اینکه عالم تجلی­گاه اسما و بازتاب صفات الهی است و هر انسانی نیز مظهر اسمی از اسماست و برخی اسما بر برخی دیگر تفاضل دارند، از طرفی ادیان الهی پیامبرانی داشتند که هر کدام مظهر اسمی از اسماءالله­اند؛ مثلاً حضرت نوح† مظهر تنزیه و سبوحیت الهی، حضرت ابراهیم† مظهر خلت الهی، حضرت موسی† مظهر هیبت و قهر خداست، حضرت مسیح† مظهر مهر و رحمت خداست و حضرت ختمی مرتبت مظهر اسم اعظم ­الله که جامع همه اسما و صفات الهی و آیینه تمام‌نمای حق است، از این رو دین خاتم نیز جامع­ترین و کامل­ترین ادیان است و ادیان دیگر از کمال و جامعیت برخوردار نیستند و گرویدن به ادیان دیگر با وجود دین کامل و جامع معقول نیست. با پژوهش‌های انجام‌شده، دیدگاه عارفان به‌ویژه ابن‌عربی در میان نگرش‌های موجود درباره تنوع ادیان، کثرت‌گرایی را برنمی­تابد، نگارنده این موضوع را با توجه به آثار عرفانی عارفان به‌ویژه فتوحات مکیه و فصوص الحکم محی‌الدین عربی بزرگ‌ترین بنیان‌گذار و مؤسس عرفان نظری، پی گرفته و شواهدی را یادآور شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Diversity of Religions and Their Relationship with Allah’s Names in Mysticism from Ibn Arabi’s Point of View

نویسنده [English]

  • Seyyed Shahabuddin Hosseini
Assistant Professor, Khorazmi University, Tehran.
چکیده [English]

The existence of various religions is an undeniable fact, But the type of exposure is important. This paper aims to analyze Ibn Arabi’s view of the diversity of religions through the lens of Divine names through the descriptive-analytical method. Considering that the universe is the manifestation of Divine names and the reflection of Divine attributes, and every human being is the manifestation of a name of the names, and some names are different from others, on the other hand, divine religions had prophets, each of whom is the manifestation of a name of Allah’s names; For example, Prophet Noah is the embodiment of God's purifying and glory, Prophet Abraham is the embodiment of God's befriending, Prophet Moses is the embodiment of God's awe and wrath, Prophet Jesus is the embodiment of God's mercy and kindness, and Seal of the Prophet is the embodiment of the Allah’s Greatest Name, which includes all the Allah’s names and attributes, and the mirror is the full view of the Truth. Therefore, the seal religion is also the most comprehensive and complete, and other religions do not have perfection and comprehensiveness, and it is not reasonable to convert to other religions despite the existence of a complete and comprehensive religion. With the conducted research, the viewpoint of mystics, especially Ibn Arabi, does not reflect pluralism among the existing attitudes about the diversity of religions. The author has followed this issue about the mystical works of mystics, especially Al-Futūḥāt al-Makkiyya and Fusus al-Hikam of Ibn Arab, the greatest founder of theoretical mysticism, and mentioned some evidence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversity of Religions
  • Allah’s Names
  • Comprehensiveness of Allah’s Names
  • Mysticism
  • Ibn Arabi

مراجع

  1. آملی، سیدحیدر (1368). جامع الاسرار ومنبع الانوار. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  2. ابن‌عربی، محیی‌الدین (1375). شرح فصوص الحکم. به کوشش سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. ابن‌عربی، محیی‌الدین (1420ق)، ذخائر الاعلاق فی شرح ترجمان الاشواق. تهران: دار الکتب العلمیه.
  4. ابن‌عربی، محیی‌الدین ( 1422ق)، تفسیر ابن‌عربی. ج1،بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  5. ابن‌عربی، محیی‌الدین ( 1367)، مجموعه رسائل. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  6. ابن‌عربی، محیی‌الدین (بی‌تا)، الفتوحات المکیه. چ1، بیروت: دار صادر.
  7. ابن‌عربی، محیی‌الدین (1946)، فصوص الحکم. قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
  8. ابن‌عربی، محیی الدین (1367). مجموعه رسائل. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  9. ابوزید، نصر حامد (1385). چنین گفت ابن‌عربی. ترجمه احسان موسوی خلخالی، تهران: انتشارات نیلوفر.
  10. ابن‌فناری، شمس‌الدین محمد (1363 ). مصباح الانس. تهران: انتشارات فجر.
  11. جامی، عبدالرحمن (بی‌تا). اشعة اللمعات. تهران: انتشارات گنجینه.
  12. جعفری، محمدتقی (1373). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی. تهران: اسلامی.
  13. جعفری، محمدتقی (1373). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی. تهران: اسلامی.
  14. جوادی آملی، عبدالله (1372). تحریر تمهید القواعد. قم: انتشارات الزهراء.
  15. جامی، عبدالرحمن (1352). اشعه اللمعات. تهران: انتشارات گنجینه.
  16. چیتیک، ویلیام (1382). عوالم خیال، ابن‌عربی مسئله کثرت دینی. ترجمه سیدمحمود یوسف‌ثانی. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
  17. حسن‌زاده آملی، حسن (1381). هزار و یک کلمه. چ3، قم: بوستان کتاب.
  18. حلاج، منصور (2007م) شرح دیوان الحلاج. کامل مصطفی شیبی، آلمان- کلن: ناشر الجمل.
  19. خمینی، روح‌الله (1376). شرح دعای سحر. ترجمه سیداحمد فهری، ویراستارحسین استادولی، قم: انتشارات تربت.
  20. خمینی، روح‌الله ( 1373). مصباح الهدایه الی الخلافة و الولایه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  21. خمینی، روح الله (1384). آداب الصلوه. تهران: مؤسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی.
  22. شیخ مکی، ابوالفتح (1385). الجانب الغربی فی حل مشکلات الشیخ محی‌الدین ابن‌عربی. به اهتمام و حواشی نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی.
  23. شیرازی، صدرالدین محمد (1368 ). شرح اصول کافی. تهران :مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  24. شوان، فریتهوف (1381). گوهر و صدف عرفان اسلامی. ترجمه مینو حجت. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
  25. غفاری، حسین (1392). جدال با مدعی. تهران: انتشارات حکمت.
  26. قونوی، صدرالدین (1363). مفاتیح الغیب الجمع و الوجود. تهران: انتشارات فجر.
  27. قیصری، داود بن محمد (1381) رسائل قیصری. تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسه آموزشی و پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  28. هیک، جان (1372) بعد پنجم، کاوشی در قلمرو روحانی. ترجمه بهزاد سالکی. تهران: انتشارات قصیده‌سرا.
  29. هیک، جان (1384). چرا و چگونه به پلورالیزم رسیدم. اخبار ادیان، شماره 12.
  30. مولانا، جلال‌الدین محمد (1362). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: چاپخانه سپهر.
  31. مولانا، جلال‌الدین محمد (1379) فیه ما فیه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  32. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  33. مولوی، جلال‌الدین محمد (1348)، فیه ما فیه. تصحح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  34. نصر، سیدحسین (1371). معارف اسلامی در جهان معاصر. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
  35. نصر، سیدحسین (1354). سه حکیم مسلمان. ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
  36. Hick, John (1995). An interpretation of Religion. Yale university press.
  37. Amoli, Seyed Haidar (1368). Jame 'al-Asrar and the source of lights. Tehran: Center for Scientific and Cultural Publications affiliated with the Ministry of Culture and Higher Education.
  38. Ibn Arabi, Mohiuddin (1375). Explanation of the chapters of the ruling. By the efforts of Seyed Jalaluddin Ashtiani, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
  39. Ibn Arabi, Mohiuddin (1420). Al-Alaaq ammunition in explaining the translator of longings. Tehran: Publisher of the Scientific Books.
  40. Ibn Arabi, Mohiuddin (1422). Interpretation of Ibn Arabi, Vol.1, Tehran: Dar Al-Turath Al-Arabi.
  41. Ibn Arabi, Mohiuddin (1367). A collection of letters. Beirut: Publisher of the Arab Heritage Revival House.
  42. Ibn Arabi, Mohiuddin (ND). Meccan conquests. Beirut: Ch1, publisher of Dar Al-Sader.
  43. Ibn Arabi, Mohiuddin (1946). Fosuz Al-Hakam. Cairo: Dar Al-Kutub Al-Arabiya.
  44. Ibn Arabi, Mohiuddin (1367). Collection of letters. Beirut: Publisher of the Arab Heritage Revival House.
  45. Abu Zayd, Nasr Hamid (1385). This is what Ibn Arabi said. Translated by Ehsan Mousavi Khalkhali, Tehran: Niloufar Publications.
  46. Ibn Fanari, Shams al-Din Muhammad (1363). Misbah Al-Ans, Tehran: Fajr Publications.
  47. Jami, Abdul Rahman (ND). Rays of Shines. Tehran: Ganjineh publications.
  48. Jafari, Mohammad Taqi (1373). Interpretation and critique of Masnavi analysis. Tehran: Islamic publisher.
  49. Jawadi Amoli, Abdullah. (1372). Editing of the preamble to the rules. Qom: Anzahrat al-Zahra.
  50. Jami, Abdul Rahman (1352). Shining rays. Tehran: Ganjineh publications.
  51. Hassanzadeh Amoli, Hassan. (1381). One thousand words. Third edition. Qom: Book Garden.
  52. Hallaj, Mansour. (2007). Description of the Divan of Hallaj. Complete Mustafa Shibi, Germany- Cologne: Publisher of Jamal.
  53. Khomeini, Ruhollah (1376). Description of the dawn prayer. Translated by Seyed Ahmad Fahri, Edited by Hossein Estadoli Qom: Torbat Publications.
  54. Khomeini, Ruhollah (1373). The Lamp of Guidance to the Caliphate and the State. Tehran: Institution for Organization and Publication of Antiquities of Imam Khomeini.
  55. Khomeini, Ruhollah (1384). Etiquette of Prayer. Tehran: Institution for Organization and Publication of Antiquities of Imam Khomeini.
  56. Sheikh Makki, Abul-Fath (1385). The western side in solving the problems of Sheikh Mohieddin Ibn Arabi. In the interest and footnotes of Najib Mile Haravi, Tehran: Molaa publications.
  57. Shirazi, Sadr Al-Din (1368). A sufficient description of the principles. Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
  58. Schwann, Freithoff (1381). The gem and shell of Islamic mysticism. Tehran: Suhrawardi Research and Publishing Office.
  59. Ghaffari, Hussein (1392). Argument with the plaintiff. Tehran: Hekmat Publications.
  60. Qunovi, Sadruddin (1363). The keys to the unseen are plural and existence. Tehran: Dawn Spreads.
  61. Kaysari, Daoud Ibn Muhammad (1381). Kayseri letters. Correction and commentary of Seyed Jalaluddin Ashtiani, Tehran: Educational Institute of Wisdom and Philosophy of Iran.
  62. Hick, John (1372). The fifth dimension, an exploration of the spiritual realm. Translated by Behzad Saleki, Tehran: Ode Publications.
  63. Hick, John (1384). Why and how did I reach pluralism. Akhbara dian, 12.
  64. Chitick, William (1382). Imaginary worlds, Ibn Arabi, a question that has multiplied my religion. Translated by Seyyed Mahmoud, Yusuf Sani،Tehran: Imam Khomeini Research Institute and the Islamic Revolution.
  65. Mawlana, Jalaluddin Muhammad (1835). Manawi Masnavi. Bulaq Egypt.
  66. Maulana, Jalaluddin Mohammad (1379). Fihe Ma Fihe. Correspondence to Badiuzzaman Foruzanfar, Tehran: Amir Kabir Publications.
  67. Majlis, Muhammad Baqer (1403). Bihar Al-Anwar. Beirut: Dar Revival of the Arab Heritage.
  68. Mawlawi, Jalal al-Din Muhammad (1386). Fihe Ma Fihe, Edited by Badiuzzaman Foruzanfar, Tehran: Ansarat Negah.
  69. Nasr, Seyed Hussein (1992). Islamic Education in the Contemporary World. Tehran: Pocket Books Company.

Nasr, Seyed Hussein (1354). Three wise moslem men. translated by Ahmad Aram, Tehran: Pocket Books Company

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار