ارزیابی اعجاز صداقت نقل، در مقولهای قرآنی از دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی بر اساس قاعده کیفیت پل گرایس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف دانشگاه امام صادق

2 طلبه سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی مرکز تخصصی آموزش عالی حوزوی کوثر تهران (نویسنده مسئول).

چکیده

این پژوهش با شیوه تحلیلی و توصیفی آرای تفسیری علامه طباطبایی را بر اساس قاعده کیفیت نظریه تحلیل گفتمان پل گرایس- که به شرایط ارتباط زبانی نسبت به مخاطب و زمان سخن پرداخته- در صدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا خداوند در نقل مقول‌های قرآنی اعجاز را مقدم داشته یا امانتداری در نقل قول از دیگران را. فرضیات این تحقیق حاکی از آن است که معجزات الهی از لحاظ صداقت خالق خود نیز واجد اعجاز می‌باشد؛ لذا اعجاز قرآن از لحاظ مُعجَز و مُعجَزٌعلیها تام و مطلق است؛ همچنین خداوند به عنوان خالق اعجاز دارای صفات کمالی چون صداقت و... است که در عین متصف‌بودن ذاتی به این صفات، هنگام بیان نقل دیگران در قرآن، صداقت و امانت را بر اعجاز مقدم داشته، عین الفاظ دیگران را به همان شکل منتقل کرده است؛ زیرا نقل سخن با رعایت صداقت و امانت از مخاطب است که با حکمت و کمال الهی سازگار بوده، او را از هر گونه نقصی مبرا می‌دارد؛ اما این امر به معنای عدم اعجاز قرآن در برخی موارد نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Evaluation of the Inimitability of the Truthfulness of Quotes in Qur’an’s Quotations from the Perspective of Allameh Tabataba’i Based on Paul Grices’s Maxim of Quality

نویسندگان [English]

  • tahere mohseni 1
  • khadigeh ahmadibighash 2
1 assistant professor of Ma’aref (Islamic knowledge), Imam Sadeq University.
2 fourth grade student of Howzah Ilmiyyah in comparative interpretation, ‘Markaz Takhassosi Amuzesh Ali Howzavi Kowthar’ (the Specialized Center of the higher Howzavi education of Kowthar), Tehran
چکیده [English]

This research studies the interpretive views of Allameh Tabataba’i, using an analytic-descriptive method, based on the maxim of quality of the discourse analysis theory of Paul Grice – which studies the conditions of a linguistic communication for the addressed and the time of speech. This article tries to answer the following question: Does God give priority to inimitability or truthworthiness in quoting the other’s words in the Holy Qur’an? The hypothesis of this research implies that the Divine miracles are miraculous in terms of the truthfulness of its creator as well. Therefore the inimitability of the Holy Qur’an is total and absolute in terms of the aspects of its inimitability and the reasons for this miracle. As the creator of miracle, God has attributes of perfection such as truthfulness and …. Although God is essentially attributed to these characteristics, He gives priority to truthfulness and honesty over inimitability when quoting other’s words, and narrates their words as they are; because it is in accordance with God’s wisdom and perfection to quote the words truthfully and honestly and it makes Him free of any defects. Yet this does not mean the Holy Qur’an is not miracle in some cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inimitability
  • truthfulness
  • narration
  • Allameh Tabataba’i
  • Paul Grice

مراجع

  1.          قرآن کریم.

    1. ابن‌فارس، احمد؛ معجم مقاییس اللغه؛ قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1404ق.
    2. البحرانی، میثم بن علی؛ اختیار مصباح السالکین؛ قم: بحوث الاسلامیه، 1366.
    3. بلاغی، محمدجواد؛ اسلام آیین برگزیده؛ تهران: آفاق، 1362.
    4. بهشتی، محمدحسین؛ التوحید فی القرآن؛ تهران: مؤسسه‌ البعثه‌، 1362.
    5. بروجردی، ابراهیم؛ تفسیر جامع؛ تهران: عصر ظهور و جلیل، 1380.
    6. ثقفی تهران، محمد؛ تفسیر روان جاوید؛ تهران: برهان، 1398.
    7. جرجانی، میرسیدشریف؛ التعریفات؛ بیروت: دار الکتب العلمیه، 1408ق.
    8. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم؛ تهران: صدرا، 1378.
    9. حلی، جمال‌الدین؛ کشف المراد؛ تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1415ق.
    10. الخطابی، حمد بن محمد؛ البیان فی اعجاز القرآن؛ [بی‌جا]، الجامعه الاسلامیه، 1332.
    11. دراز، محمد بن عبدالله؛ النبأ العظیم: نظرات جدیدة فی القرآن؛ ریاض: دار طیبه، 1379ق
    12. الرازی؛ فخرالدین؛ التفسیر الکبیر؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
    13. راغب اصفهانی، حسین؛ المفردات فی غریب القرآن؛ ط2، [بی‌جا]، دفتر نشرکتاب، 1404ق.
    14. الرافعی، مصطفی صادق؛ اعجا‌ز القرآن‌ و البلاغه‌ النبویه؛، بیروت: دار الکتاب العربی، 1413ق.
    15. الراوندی، هبةالله بن الحسین؛ خرائج و الجرائح فی معجزات الائمه و القرآن؛ بمبئی: ملک الکتاب، 1301ق
    16. الزرکشی، محمد بن بهادر؛ البحر المحیط؛ قاهره: دار الکتبی، 1414ق.
    17. سبحانی، جعفر؛ تفسیر منشور جاوید؛ قم: مؤسسه امام صادقj، 1376.
    18. سعیدی مهر، محمد؛ آموزش کلام اسلامی؛ قم: کتاب طه، 1377.
    19. سعیدی روشن، محمدباقر؛ معجزه‌شناسی؛ قم؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1393.
    20. السکاکی، محمد بن علی؛ مفتاح العلوم؛ مصر: مطبعه مصطفی البابی الحلبی، 1356ق
    21. سید قطب، ابراهیم؛ فی ظلال القرآن؛ بیروت: دار الجبل، 1415ق.
    22. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر؛ الاتقان فی علوم القرآن؛ قاهره: الازهریه المصریه، 1318ق
    23. شبّر، عبدالله؛ احسن التقویم؛ قم: مکتب فدک، 1352.
    24. شریعتی، محمدتقی؛ تفسیر نوین؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1364.
    25. شریفی، محمد؛ فرهنگ ادبیات فارسی؛ تهران: فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۷.
    26. طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1417ق.
    27. طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: الاعلمی، 1415ق.
    28. الطوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ نجف: حیدریه، 1409ق.
    29. طیب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ قم: مؤسسه‌ جها‌نی‌ سبطین، 1431ق.
    30. عاملی، ابراهیم؛ تفسیر عاملی؛ تهران: صدوق، 1360.
    31. عبدالجبار، عمادالدین ابی‌الحسن؛ المغنی فی ابواب التوحید و العدل؛ بیروت: مکتبه العصریه، 1427ق.
    32. عبده، محمد؛ رساله التوحید؛ مصر: مطعبه الخیریه، [بی‌تا].
    33. عروسی حویزی، علی بن جمعه؛ تفسیر نورالثقلین؛ قم: مطبعه العلمیة، 1383ق
    34. فیض کاشانی، ملامحسن؛ الصافی فی تفسیر القرآن؛ تهران: خوانساری، 1378.
    35. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین؛ قم: دار الفکر للطباعة، 1409ق.
    36. قرطبی، احمد بن عمر؛ اثبات نبوت محمدn؛ بیروت: دار الکتب العلمیه، 1424ق.
    37. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، 1383.
    38. قدردان قراملکی، محمدحسن؛ پاسخ به شبهات کلامی: دین و نبوت؛ قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1397.
    39. کاشف‌الغطا، محمدحسین؛ الدین‌ و الاسلام‌ او الدعوة‌ الاسلامیة‌؛ صیدا: مطبعة العرفا‌ن، 1330ق
    40. محمود، خالد؛ آثار التنزیل؛ لاهور: دار المعارف، [بی‌تا].
    41. مصباح یزدی، محمدتقی؛ راهنماشناسی؛ قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه، 1408ق.
    42. مطهری، مرتضی؛ جهان‌بینی توحیدی (وحی و نبوت)؛ تهران: صدرا، [بی‌تا].
    43. معرفت، محمدهادی؛ التمهید فی علوم القرآن؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1416ق.
    44. مغنیه، محمدجواد؛ تفسیر الکاشف؛ قم: مؤسسه دار الکتاب الاسلامی، 1424ق.
    45. مکارم شیرازی، ناصر؛ پیام قرآن؛ قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب j، 1394.
    46. ـــــ؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1374.
    47. المکی العاملی، محمد بن علی؛ الدلایل المکیه فی عقاید الامامیه؛ کربلا: العتبه العباسیه المقدسه، 1417ق.
    48. الموسوی الخویی؛ البیان فی تفسیر القرآن؛ قم: دار الثقلین، 1376.
    49. میر محمدی، ابوالفضل؛ بحوث فی تاریخ القرآن؛ قم: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، 1375.
    50. یاسوف، احمد؛ دراسات فنیه فی القرآن الکریم؛ دمشقۀ دار المکتبی، 1427ق.
      1. Grice Paul; Foundations of Language) Utterer’s meaning, sentence meaning and word meaning (,Harvard University Press, 4, 1968.
      2. _____; “Logic and Conversation”, In Cole, P. and Morgan, J. L. (Ed.) ; Syntax and Semantics; Vol. 3, Speech Acts, New York: Academic Press, 1975.
      3. _____; Studies in the Way of Words; Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1989.
      4. Mustafa, M. Sh. ; “The interpretation of implicature: A comparative study between implicature in linguistics and journalism”, Journal of Language Teaching and Research; No. 1. 2010
      5. Searle, J. R. ; Speech Acts; London: Cambridge University Press,U 1969U.
      6. Yule G. ; Pragmatics; Oxford University Press, 2000.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار