تحلیل برزخ صعودی و رویدادهای آن با تاکید بر مبانی فلسفی صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد

چکیده

با نظر به اهمیت برزخ و رازآلودی رویدادهای متناسب با آن عالم، پردازش دقیق آن از منظر حِکمی اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. با توضیح کاربست واژه برزخ در دو معنای صورت و عالَم و نیز تقسیم عالَم برزخ به متصل و منفصل و نزولی و صعودی ابهامات این موضوع تا چندی مرتفع می‌گردد؛ همچنان‌که تحلیل بدن مثالی انسان و نسبتش با نفس و بدن طبیعی در توصیف رویدادهای برزخی، نقشی اساسی ایفا می‌کند. از آنجا که روی‌آورد این پژوهش رویکردی توصیفی- تحلیلی نسبت به کلمات صدرالمتألهین بوده است، رویدادهایی در برزخ چون تکامل برزخی علمی و نیز تجسم اعمال با اصولی از حکمت صدرایی مورد بررسی قرار گرفته است. پرسش اصلی تحقیق این است که برزخ صعودی و رویدادهای آن با نظر به مبانی حکمت متعالیه چگونه تحلیل می‌شود. فرضیه پژوهش بر آن است که با مبانی چون جسمانیةالحدوث و روحانیةالبقاءبـودن نفس، حـرکت جـوهری و نیز اتحاد عاقل و معقول می‌توان به تحلیل برزخ صعودی پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Ascendant Barzakh (Purgatory) and Its Events with an Emphasis on the Philosophical Bases of Molla Sadra

نویسنده [English]

  • mohammadjavad pashaei
assistant professor of philosophy and wisdom, Shahed University.
چکیده [English]

Considering the importance of the concept of purgatory and the esoteric nature of the events corresponding to that world, it becomes important to exactly analyze it from the perspective of wisdom. Explaining the application of the word ‘barzakh’ (purgatory) in the two meanings of ‘form’ and ‘world’, and also dividing the world of barzakh into continuous and discontinuous and ascendant and descendant, some ambiguities of this subject are resolved. The analysis of human’s ideal (mithali) body and its relation with the soul and the natural body also plays an important role in the explanation of purgatorial events. Since this research has a descriptive-analytic approach to Molla Sadra’s words, some purgatory events such as scientific purgatorial development and embodiment of the deeds are studied as well, using some principles of Sadra’ian wisdom. The main question of this article is: how are the ascendant purgatory and its events analyzed considering the bases of transcendental wisdom? The hypothesis of this research is that the ascendant purgatory can be analyzed using bases such as: corporeal origination and spiritual continuance of the soul, motion in the category of substance, and unity of the intellectual and the intelligible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • continuous purgatory
  • discontinuous purtagory
  • ideal (mithali) body
  • purgatorial development
  • embodiment of the deeds

مراجع

  1. آشتیانی، سیدجلال‌الدین؛ شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم؛ چ3، تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۰.
  2. ابن‌ترکه، صائن‌الدین علی؛ التمهید فی شرح قواعد التوحید؛ تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی؛ تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی، 1360.
  3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله؛ الاشارات و التنبیهات مع شرح المحقق الطوسی؛ قم: نشر البلاغه، 1383.
  4. ـــــ؛ التعلیقات؛ تحقیق عبدالرحمن بدوی؛ قم: مرکز نشر مکتب الاعلام الاسلامی، [بی‌تا].
  5. ابن‌منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ چ3، بیروت: دار صادر، 1414ق.
  6. جامی، عبدالرحمن؛ نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص؛ تصحیح سید‌جلال‌الدین آشتیانی؛ چ2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی‌، ۱۳۷۰.
  7. جوهری، اسماعیل؛ صحاح اللغـة؛ بـیروت: دار العلم الملائین، 1404ق.
  8. حسن‌زاده آملی، حسن؛ عیون مسائل النفس و سرح العیون فی شرح العیون؛ چ2، تهران: امیرکبیر، 1385.
  9. ـــــ؛ اتحاد عاقل به معقول؛ چ2، تهران: نشر حکمت، 1366.
  10. ـــــ؛ دو رساله مثل و مثال؛ تهران: نشر طوبی، 1382.
  11. خمینی، روح‌الله؛ شرح چهل حدیث؛ چ2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1371.
  12. ـــــ؛ مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه؛ تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی؛ چ3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی‌، 1376.
  13. سهروردی، شهاب‌الدین؛ حکمة الاشراق؛ تصحیح هانری کربن؛ چ2، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1373.
  14. ـــــ؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تصحیح و تحقیق و مقدمه هانری کربن؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373.
  15. شجاعی، مـحمد؛ معاد یا بازگشت به سوی خدا؛ تهران: شرکت سهامی انتشارات، 1362.
  16. شیرازی، صدرالدین محمد؛ أسرارالآیات؛ تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی، 1360.
  17. ـــــ؛ الحاشیة لصدرالمتالهین علی الشفاء؛ قم: بیدار، [بی‌تا].
  18. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة؛ حاشیه محمدحسین طباطبایی؛ چ3، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی، 1981م.
  19. ـــــ؛ شرح الهدایة الاثیریة؛ تصحیح مصطفی فولادکار؛ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1422ق.
  20. ـــــ؛ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة؛ تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی؛ قم: مؤسسه بوستان کتاب، 1382.
  21. ـــــ؛ العرشیه؛ تصحیح غلامحسین آهنی؛ تهران: انتشارات مولی، 1361.
  22. ـــــ؛ المبدأ و المعاد؛ تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
  23. ـــــ؛ المظاهر الالهیة فی أسرار العلوم الکمالیة؛ تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
  24. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ تصحیح محمد خواجوی؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
  25. طباطبایی، محمدحسین؛ نهایة الحکمة؛ چ12، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، [بی‌تا].
  26. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی؛ چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
  27. فراهیدی، خلیل؛ العین؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1414ق.
  28. فیاضی، غلامرضا؛ نهایة الحکمة؛ چ4، قم: مؤسسه‌ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1386.
  29. قیصری، داوود؛ شرح فصوص الحکم؛ تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی‌، 1375.
  30. نراقی، ملامحمدمهدی؛ جامع السعادات؛ تصحیح و تعلیق سیدمحمد کلانتر؛ قم: انتشارات اسماعیلیان، 1383ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار