نظریه تمثل در تفسیر متون دینی در ظهور مثالی حقایق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی

چکیده

تمثل، ظهور شیء برای انسان به صورتی است که انسان با آن مألوف و مأنوس بوده و با غرضی که ظهور به خاطر آن است، مناسب می‌باشد. تمثل از قبیل تبدیل و انقلاب چیزی به چیز دیگر نیست، بلکه متمثل بدون آنکه در ذات و حقیقت خود دگرگون شود، در صورتی در ظرف ادراک بیننده ظهور می‌یابد؛ بنابراین تمثل غیر از تشکل است. نظریه تمثل که ماهیتی فلسفی دارد، می‌تواند به مثابه مبنای مابعدالطبیعی در تفسیر متون دینی در ظهور مثالی حقایق به کار گرفته شود. در این نوشتار، نظریه تمثل از جهت مابعدالطبیعی و استنباطی، مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Theory of Tamathol Applied to the Interpretation of Religious Texts in the Ideal Manifestation of Realities

نویسنده [English]

  • Mohammad-Ali Ardestani
Assistant Professor of Pajuheshqah Farhanq va Andisheh Islami, group of philosophy
چکیده [English]

Tamathol is the manifestation of an object for human in the form he/she is familiar with, having a purpose fitting to the purpose of its manifestation. Tamathol is not such as the transformation of one thing to another, rather motamathel [the manifested] appears in a form in the visitor’s perception, without having any change in its nature or reality; therefore tamathol is not the same as formation. The theory of tamathol, which has a philosophical essence, may be used as a metaphysical base for the interpretation of religious texts in the ideal appearance of facts. The theory of tamathol is clarified, in this article, from the metaphysical and perceptive aspects.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Idea (Figurative Expression)
  • Tamathol
  • Gabriel
  • Maryam
  • Prophet [Mohammad]
  1.          قرآن کریم.

    1. آلوسى، محمود بن ‌عبدالله؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی؛ تحقیق علی عبدالباری عطیه؛ چ1، بیروت: دار الکتب العلمه، منشورات محمد علی بیضون، 1415ق.
    2. ابن‎سینا؛ حسین ‌بن ‌عبدالله؛ الحدود؛ چ2، قاهره: الهیئه المصریه، 1989م.
    3. ـــــ؛ الشفاء؛ قم: مکتبه آیهالله المرعشى النجفی، 1404ق.
    4. ـــــ؛ النجاة من الغرق فى بحر الضلالات؛ مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‏پژوه؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
    5. بهایی لاهیجی، محمد بن ‌محمد‌سعید؛ رسالة نوریه در عالم مثال؛ مقدمه و تصحیح و تعلیقات سید جلال‌الدین آشتیانی؛ چ2، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1372.
    6. راغب اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمد؛ مفردات الفاظ القرآن الکریم؛ تحقیق صفوان عدنان؛ چ1، بیروت: دار القلم، [بی‌تا].
    7. زمخشرى، محمود؛ مقدمة الأدب؛ چ1، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران، 1386.
    8. صدرالدین شیرازی، محمد ‌بن ‌ابراهیم؛ الحکمة المتعالیه فی الأسفار العقلیة الأربعه؛ چ5، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1419ق.
    9. ـــــ؛ المبدأ و المعاد؛ چ1، تهران:  انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
    10. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ چ1، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، 1417ق.
    11. فارابی، محمد ‌بن ‌محمد؛ فصوص الحکم؛ تحقیق محمدحسن آل یاسین؛ قم: بیدار، 1405ق.
    12. فخر رازى، محمد ‌بن ‌عمر؛ التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)؛ چ3، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1420ق.
    13. قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر القمی‏؛ تحقیق طیب موسوى جزایرى؛ چ3، قم: دارالکتب، 1363.
    14. کوفی، فرات بن ابراهیم؛ تفسیر فرات الکوفی‏؛ چ1، تهران: وزاره الثقافه و الإرشاد الإسلامی و مؤسسه الطبع و النشر، 1410ق.
    15. گنابادی، سلطان محمد ‌بن ‌حیدر؛ بیان السعادة فی مقامات العباده؛ چ2، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، 1408ق.
    16. مجلسى، محمدباقر؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ چ2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.
    17. میرداماد، محمدباقر؛ القبسات؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1367.
    18. ـــــ؛ جذوات و مواقیت؛ چ1، تهران: میراث مکتوب، 1380.