نقد و بررسی الهیات استعاری مک‏فیگ و مبانی معرفتی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

مک‏فیگ، فیلسوف و دین­پژوه که نظریاتش درباره استعاره­های دینی تأثیر بسیاری بر اندیشمندان معاصر گذاشته است، همچون بسیاری زبان­شناسان معاصر، استعاره را نه فقط ابزار زبان، بلکه ویژگی اندیشه انسان و برای ادراک امور ناشناخته، اجتناب­ناپذیر می­انگارد. او از سیطره آنها بر حوزه دین سخن می­گوید و الهیات را شبکه­ای از استعاره‏های مختلف می­داند که حول محور ‌مدل‌ها با هم تلفیق شده‌اند. در این راستا، وی با ردّ صریح عین­گرایی، برای ارزیابی باورها، تمایل به پراگماتیسم و ارزش­سنجی بر اساس فایده و نتیجه دارد و با این مبنا به نقد استعاره­های مسیحیت می­پردازد و بسیاری از آنها را در دنیای معاصر فاقد کارکرد می­یابد. بنابراین به تغییر استعاره­های سنتی و جایگزین‌سازی آنها با استعاره‌های متناسب دغدغه­های امروز و البته در محدوده پارادایم مسیحیت رأی می­دهد. در نگاه وی، تجویز ‌مدل‌ها و استعاره­های دینی، بدون توجه به پارادایم و سنت حاکم بر آن دین موفق نخواهد بود. بنابراین می­کوشد در محدوده پارادایم مسیحی و متناسب با آموزه­ها، ‌مدل‌ها و استعاره­های جدیدی را جایگزین ‌مدل‌های سنتی نماید. او نظام منسجمی از استعاره­ها را برای الهیات به ترسیم می­کند که هرچند از جهات بسیاری شایان اهمیت است، نمی‌توان آثار معرفت­شناختی گسترده آن را بر دین و دین­باوری نادیده گرفت. نظریه الهیات استعاری و تجویزی‌انگاری استعاره‎ها، بر مبنای رد عین‌گرایی است که عملاً منجر به شکاکیت گسترده و حذف ایمان یقینی می­شود و احساسات و اعمال دینی را نیز تحت‌الشعاع قرار می­دهد. نگاه پراگماتیک به دین نیز منجر به تحویلی نگری می­گردد که در آثار مک‏فیگ نیز با آنها مواجهیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

On McFague's Metaphorical Theology and its Epistemological Basis

نویسنده [English]

  • Zahra Hoseini
Assistant Professor of Shahid Madani University of Azarbayejan, group of philosophy
چکیده [English]

McFague, a philosopher and theologian that is famous for her theories' on theological metaphors and models, believes that metaphor is not just a rhetorical element, but is the nature of human thought; actually, we use them for understanding unknown things and mysterious world. She speaks about their dominion on theology, the most mysterious area and finds theology a long chain of metaphors, constructed around a model. On the other hand, she rejects objectivism and theory of correspondence and for evaluating beliefs choose a pragmatic idea. Based on pragmatism, she reviews Christian metaphors and finds them futile and useless in modern world. In her opinion they should be changed; so, she advises new metaphors instead of traditional ones. In her metaphorical theology we see another central concept, religious paradigm that every change in models should be according to it. Therefore, she is going to replace useless traditional models with practical ones considering Christian paradigm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mcfague
  • Metaphorical Theology
  • Model
  • Paradigm
  • Ecological Theology

مراجع

  1. کتاب مقدس؛ انتشارات ایلام، 2002م.
  2. باسکار، روی؛ «سه سنت در فلسفه علم»، ترجمه رضا ماحوزی؛ اطلاعات حکمت و معرفت؛ ش1، 1390.
  3. پترسون، مایکل و دیگران؛ عقل و اعتقاد دینی؛ ترجمه احمد نراقی؛ تهران: طرح نو، 1388.
  4. پناهی آزاد، حسن و ولی‌محمد احمدوند؛ «تبیین و نقد پراگماتیسم»، کلام اسلامی؛ دوره 22، ش88، 1392.
  5. حسینی، سیده زهرا و احد فرامرز قراملکی؛ «خدا از مفهوم تا ‌مدل‌های معرفتی»، فلسفه دین؛ دوره 14، ش1، 1396.
  6. عارفی، عباس؛ «معرفت و گونه‌های توجیه»، ذهن؛ دوره 3، ش9، 1381.
  7. علیزمانی، امیرعباس؛ سخن‎گفتن از خدا؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387.
  8. فرامرز قرامکلی، احد و علی‏اکبر ناسخیان؛ قدرت انگاره؛ تهران: مجنون، 1396.
  9. کاکایی، قاسم؛ وحدت وجود به روایت ابن‌عربی و مایستر اکهارت؛ تهران: هرمس، 1396.
    1. Aristotle; The Rhetoric & the Poetics of Aristotle; New York: Random House, 1954.
    2. Barbour, Ian; Myths, Models and Paradigms; New York: Harper & Row Publisher Inc, 1974.
    3. _____; Religion in an Age of Science; Francisco: Harper San,1990.
    4. Brummer, Vincent; The Model of Love; London: Cambridge University Press, 1993.
    5. _____; Speaking of a Personal God, London: Cambridge University Press, 1992.
    6. Chereso, C. J.; “Image of God”, The New Catholic Encyclopedia, America: Thomson Gale, vol 7, 2002.
    7. Cunningham, Lawrence; “Review of Super, Natural Christians”, Commonweal, 125, no.16, 1998.
    8. Kuhn, William; The Structure of Scientific Revolutions; Chicago; Chicago University press, 1970.
    9. Lakoff, George & Mark Johnson; Metaphors We Live;  By Chicago University Press, 1980.
    10. McFague, Sallie;  Body of God; Philadelphia: Fortress Press, 1993.
    11. _____; Models of God; Philadelphia, Fortress Press, 1997.
    12. _____; Metaphorical Theology: Models of God in Religious Language; philadelphia: Fortress, 1982.
    13. Pierce, Charles.C; Collected Papers of Charles Sanders Peirce, Cambridge: Harvard University Press, Vol. 5, 1998.
    14. Stiver, Dane; Philosophy of Religious Language; London: Blackwell, 1993.
فصلنامه علمی پژوهشی قبسات
دوره 26، شماره 99 - شماره پیاپی 99
اردیبهشت 1400
صفحه 141-166

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار