نقش انواع شناخت در نظریه «حیات معقول» علامه جعفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه یزد

چکیده

نیاز بشر به سبک درست زندگی، انگیزه­ و ضرورتی برای تبیین مؤلفه­های شناختی آن است. هدف از این پژوهش، پرسش از چیستی و نقش انواع شناخت در نظریه «حیات معقول» علامه جعفری با بررسی توصیفی- تحلیلی آثار مکتوب ایشان است. «حیات معقول» در برابر «حیات طبیعی محض»، نوعی زندگی مبتنی بر تعقل با محوریت عقل عملی و نفی راسیونالیسم غربی است که طیف وسیعی از شناخت­های وحیانی، عرفانی، حکمی و علمی را در بر می­گیرد. این دریافت­ها به شکل حضوری یا حصولی و از راه­هایی چون آموزش، تقلید یا تعبد به دست می­آیند. معارف یادشده، علاوه بر ارزش ذاتی، واجد هویتی ابزاری برای پرورش استعدادها و هدایت اختیاری انسان‎اند که پیامد آن ورود به هدف اعلای زندگی یعنی شرکت در آهنگ کلی هستی و به تعبیر دیگر عبادت خداوند خواهد بود. نتیجه اینکه حیات معقول وابسته به مجموعه­ای کامل از شناخت­های الهی و بشری با درجات ارزشی متفاوت است، مشروط بر اینکه با کمک سازوکارهای عقلی و وحیانی از آسیب­های معرفتی و عملی در امان بماند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of All Kinds of Knowledge On Allameh Jafari's Theory of 'Intelligible Life' of

نویسنده [English]

  • mahdi saadatmand
Assistant professor of Islamic Sciences University of Yazd.
چکیده [English]

Human need for the right style of life is a motivation and a necessity for explaining its knowledge components. The purpose of article is to ask what and the role of all kinds of knowledge in Allameh Jafari's theory of 'intelligible life' by descriptive-analytical study of his written works. The 'intelligible life' versus 'pure natural life' is a kind of rational life, centered on practical reason and the rejection of Western rationalism that encompassing a wide range of revelatory, mystical, philosophical, and scientific knowledge. These findings are obtained in the form of presentational or representational by means of education, imitation, or devotion. These teachings, in addition to their intrinsic value, have instrumental identity for nurturing of talents and voluntary guidance of human which will result in the attainment to the highest purpose of life, that is, participating in the wide song of the universe, and in other words, worshiping God. So 'intelligible life' depends on a whole set of divine and human knowledge of varying degrees of value, provided that stay away from epistemic and practical damages with the help of intellectual and revelation mechanisms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Intelligible Life
  • rationality
  • Allameh Jafari
  1. * قرآن کریم.

    ** نهج­ البلاغه.

    1. ابن‎سینا، حسین بن عبدالله؛ عیون­الحکمه؛ مقدمه و تحقیق از عبدالرحمن بدوی؛ چ2، بیروت: دارالقلم، 1980م.
    2. چالمرز، آلن اف؛ چیستی علم: درآمدی بر مکاتب علم‏شناسی فلسفی؛ ترجمه سعید زیباکلام؛ چ8، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، 1387.
    3. چیتیک، ویلیام؛ راه عرفانی عشق؛ ترجمه شهاب­الدین عباسی؛ چ1، تهران: نشر پیکان، 1382.
    4. جعفری تبریزی، محمدتقی؛ تحقیقی در فلسفه علم؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ5، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1393الف.
    5. ـــــ؛ حیات معقول؛ تنظیم عبدالله نصری؛ چاپ دوم، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1389الف.
    6. ـــــ؛ خلوت انس؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1394ب.
    7. ـــــ؛ در محضر حکیم؛ گردآورنده محمدرضا جوادی؛ چ10، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1394ج.
    8. ـــــ؛ علم و دین در حیات معقول؛ چ5، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1389ج.
    9. ـــــ؛ علل و عوامل جذابیت سخنان مولوی؛ چ4، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1389ب.
    10. ـــــ؛ قرآن نماد حیات معقول؛ به اهتمام کریم فیضی و علی جعفری؛ چ3، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1384.
    11. ـــــ؛ مجموعه آثار 3 (بررسی افکار دیوید هیوم و برتراند راسل)؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1392الف.
    12. ـــــ؛ مجموعه آثار 2 (تکاپوی اندیشه)؛ تدوین و تنظیم علی رافعی؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1392ج.
    13. ـــــ؛ مجموعه آثار 8 (جبر و اختیار و وجدان)؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1395.
    14. ـــــ؛ مجموعه آثار 6 (چهار شاعر [خیام، نظامی، سعدی، حافظ])؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1394الف.
    15. ـــــ؛ مجموعه آثار 5 (حقوق جهانی بشر و کاوش­های فقهی)؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1392ب.
    16. ـــــ؛ مجموعه آثار1 (عرفان اسلامی)؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ2، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1391.
    17. ـــــ؛ مجموعه آثار 4 (معرفت‏شناسی)؛ تدوین و تنظیم عبدالله نصری؛ چ1، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1393ب.
    18. زمانی، کریم؛ میناگر عشق (شرح موضوعی مثنوی معنوی)؛ چ1، تهران: نشر نی، 1382.
    19. سجادی، سیدجعفر؛ فرهنگ معارف اسلامی؛ چ3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
    20. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمد ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة؛ ج4، چ3، بیروت: دار احیاء التراث، 1981م.
    21. صلیبا، جمیل؛ فرهنگ فلسفی؛ ترجمه منوچهر صانعی دره­بیدی؛ چ1، تهران: انتشارات حکمت، 1366.
    22. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ مقدمه و پاورقی به قلم مرتضی مطهری؛ ج5، چ2، تهران: انتشارات صدرا، 1364.
    23. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تصحیح علی‎اکبر غفاری، ج1، چ2، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1362.
    24. مصباح یزدی، محمدتقی؛ آموزش فلسفه؛ چ16، تهران: شرکت چاپ و نشر بین­الملل، پاییز 1394.
    25. مطهری، مرتضی؛ تعلیم و تربیت در اسلام؛ چ54، تهران: انتشارات صدرا، مهر 1386.
    26. مظفر، محمدرضا؛ اصول­الفقه؛ تحقیق صادق حسن­زاده مراغی؛ چ2، قم: منشورات فیروزآبادی، 1379.
    27. نصری، عبدالله؛ تکاپوگر اندیشه­ها (زندگی، آثار و اندیشه­های استاد علامه محمدتقی جعفری)؛ چ4، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387.