بررسی و نقد دیدگاه آلوین پلانتینگا در مورد ماهیت، ذات الهی و امکان شناخت آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و کلام دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 دانشجوی دکتری، فلسفه و کلام، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، بیم‌سنجی، دانشکده بیمه اکو، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران.

4 دانشجوی دکتری فلسفه وکلام، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران.

چکیده

پژوهش پیش رو با هدف پاسخگویی به پرسش­های اصلی «آیا امکان شناخت ذات الهی از منظر آلوین پلانتینگا ممکن است؟ نظر او در این خصوص چه ضعف‎ها و قوت‏هایی دارد؟» ترتیب یافت. یافته­های این پژوهش عبارت‏اند از: در شبکه واژگانی پلانتینگا ذات و ماهیت به یک معنا به کار رفته­اند؛ از منظر پلانتینگا خدا دارای حاکمیت مطلق بر عالَم است. پلانتینگا بر این حاکمیت آثاری را مترتب می­داند: بساطت ذات، عینیت ذات و لوازم ذات (که البته با تردیدهایی از منظر پلانتینگا همراه است) و عدم تناهی ذات. پس از این پلانتینگا لزوم ذات یا ماهیت را برای وجود خدا اثبات کرده و ذات را عین وجود می­داند. نقدهای عدم صراحت در بیان رابطه ذات و لوازم ذات و عدم تصریح در مواضع بر بیانات او وارد است. درنهایت پلانتینگا باور به ناممکن‏بودن شناخت ذات را رد کرده، می­پذیرد که انسان امکان شناخت ذات الهی را دارد؛ البته نقدهایی مانند فروکاستن خداشناسی به مسائل مفهومی و پیش­فرض قرار‏دادن صحت متون مقدس، بر استدلال­های او وارد است. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و با استفاده از ابزار کتابخانه به جمع­آوری داده­ها و تحلیل و نقد آنها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A review and critique of Alvin Plantinga's views on the God’s Nature and Essence, and possibility of knowing it

نویسندگان [English]

  • ainolla khademi 1
  • AmirHosain MansouriNouri 2
  • Maryam Mohammadi Nouri 3
  • Masoud Zeinolabedin 4
2 PhD student, Department of Philosophy and Theology, Faculty of Humanities, Teacher training, Shahid Rajaei University
3 MSc. Student, Actuarial science, School of Eco Insurance, Allameh Tabatabai University, Tehran.
4 Ph.D. Student, Philosophy and Theology, Faculty of Humanities, Teacher training, Shahid Rajaei University, Tehran.
چکیده [English]

This paper has been written with the aim of answering the following two questions: "Is it possible to know the God’s Essence in view of Alvin Plantinga? What are its strengths and weaknesses in this regard?" The findings of this paper are: In the Plantinga’s vocabulary network, essence and nature are used in the same sense; in view of Plantinga, God has absolute sovereignty over the universe. Plantinga has the following effects on this sovereignty: The simplicity of the Essence, the objectivity of the Essence and the Essence’s necessaries (which, of course, is accompanied by doubts from Plantinga's point of view) and the infinity of the Essence; After this, Plantinga proves the necessity of Essence or Nature for God and considers God’s Essence as the same as God’s Being. The lack of clarity in expressing the relationship between Essence and the necessity of Essence, as well as the lack of clarity in positions on his statements, is criticized. Finally, Plantinga rejects the belief that it is impossible to know Essence and accepts that man has the possibility of knowing God’s Essence; of course, there are other criticisms of his arguments, such as reducing theology to conceptual issues and presupposing the authenticity of the scriptures. This article collect data and analyze and critique them with descriptive-analytical method and uses library tools too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essence
  • Nature
  • Possibility of Knowing
  • Simplicity
  • Infinity
  • Plantinga
  1. ابن‏سینا؛ النجاة من الغرق فی بحر الضلالات؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
  2. اردبیلی، سیدعبدالغنی؛ تقریرات فلسفه امام خمینی؛ چ2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ.
  3. ال کویین، فیلیپ و سیدحسن اسلامی؛ «باز هم مبانی خداباوری؛ جوابیه‏ای به پلانتینگا»، پژوهشهای فلسفی کلامی؛ ش11-12، 1381، ص74-110.
  4. پلانتینگا، آلوین؛ «دین و معرفت­شناسی»، در: النور استامپ، پلانتینگا، آلوین و دیگران، درباره دین؛ ترجمه مالک حسینی و دیگران؛ تهران: هرمس، 1399.
  5. پژوهشکده تحقیقات اسلامی؛ فرهنگ شیعه؛ چ2، قم: زمزم هدایت، 1386.
  6. پلانتینگا، آلوین و محسن مقری؛ «معرفی کتاب تضاد واقعًا از کجا بر می­خیزد: علم، دین و طبیعت‎گرایی»، هفت آسمان؛ ش67، 1394، ص145-169.
  7. پلانتینگا، آلوین؛ آیا اعتقاد به خدا واقعاً پایه است؟؛ ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی؛ تهران: صراط، 1374.
  8. پلانتینگا، آلوین؛ عقل و ایمان؛ ترجمه بهناز صفری میان‏رشیدی؛ تهران: اشراق، 1381.
  9. پلانتینگا، آلوین؛ فلسفه دین خدا، اختیار و شر؛ ترجمه محمد سعیدی مهر؛ قم: مؤسسه فرهنگی طه، 1384.
  10. حسن­زاده آملی، حسن؛ خیر الاثر در رد جبر و قدر؛ چ4، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1379.
  11. دورانت، ویل؛ لذات فلسفه؛ ترجمه عباس زریاب؛ چ18، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1385.
  12. رسولی‎پور، رسول؛ «شخصیت، آثار و دیدگاه­های آلوین پلانتینگا»، باور فلسفی؛ ش16، 1392، ص89 ـ 104.
  13. رهبری، مسعود، فروغ‏السادات رحیم­پور و قاسم کاکایی؛ «هویت استعاری الهیات از دیدگاه ونسان برومر»، اندیشه دینی؛ دوره 18، ش2، 1397، ص71-92.
  14. رهبری، مسعود و فروغ‏السادات رحیم­پور؛ «خدای شخص­وار از منظر علامه طباطبایی و در مقایسه با الهیات گشوده»، فلسفه و کلام؛ س52، ش2، 1398، ص251-270.
  15. ژیلسون، اتین؛ تومیسم؛ ترجمه سیدضیاءالدین دهشیری؛ چ1، تهران: حکمت، 1384.
  16. سعیدی مهر، محمد؛ «نظریه بساطت، برخورد دو پارادایم فلسفی»، پژوهش­های فلسفی و کلامی؛ ش31-32، 1386، ص59 84.
  17. شکوری مقدم، مرضیه؛ رابطه عقل و ایمان از دیدگاه آیت‌الله جوادی‌آملی و آلوین پلانتینگا؛ محمدرضا ارشادی‎نیا (استاد راهنما)، احمد رزمخواه (استاد مشاور)؛ دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، 1396.
  18.  
  19. صادقی، هادی و مرتضی حبیبی سی‏سرا؛ «بررسی تطبیقی عقلانیت باور دینی از منظر پلانتینگا و علامه طباطبائی»، آیین حکمت؛ ش19، 1397، ص85-116.
  20. عبودیت، عبد­الرسول؛ درآمدی به نظام حکمت صدرایی؛ ج2، چ2، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیŠ، 1387.
  21. عزیزوکیلی، ناصر و منفرد، مهدی؛ پژوهش­های هستی شناختی؛ ش17، 1399، ص147-170، در:

https: //orj. sru. ac. ir/article_1387_582740f1f4cd7677ad5e58d79140427c. pdf.

  1. علوی عاملی، میرسیداحمد؛ مِصقل صفا در نقد کلام مسیحیت؛ قم: امیر، 1373.
  2. فخر رازی، محمد بن عمر؛ عجائب القرآن؛ بیروت: المکتبة العصریة، 1429ق.
  3. فخر رازی، محمد بن عمر؛ ‏لوامع البینات شرح أسماء الله تعالى و الصفات؛ چ1، قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه، 1406ق.
  4. فخر رازی، محمد بن عمر؛ المطالب العالیه؛ ط1، بیروت: دار الکتب العربی،، 1407ق.
  5. فراهانی‌منش، مریم و محمدهادی هدایت (استاد راهنما)، معصومه اسماعیلی (استاد مشاور)، بداهت خدا (مقایسه نظریه علامه طباطبایی در برهان صدیقین و آلوین پلانتینگا در معرفت‌شناسی اصلاح‎شده)، گروه فلسفه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی هدی، 1395.
  6. فرزین، سمیرا، رضا اکبریان و سیدمحمدعلی حجتی؛ فلسفه دین؛ ش2، 1395، ص329-348.
  7. فلوطین؛ دوره آثار فلوطین؛ ترجمه محمدحسن لطفی؛ چ2، تهران: خوارزمی، 1389.
  8. فیض کاشانی، محسن؛ اصول المعارف؛ چ3، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1375.
  9. قنبری، حسن؛ «پلانتینگا و مسئله عقلانیت خداباوری»، فلسفه دین؛ ش4، 1394، ص751-736.
  10. کاویانی، محمدصادق، علی عباسی و محمد رضاپور؛ «تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل»، حکمت اسلامی؛ ش4، 1397، ص9-34.
  11. مصباح یزدی، محمدتقی؛ آموزش فلسفه؛ چ4، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1383.
  12. مقدم حیدری، غلامحسین؛ قیاس­ناپذیری پارادایم­های علمی؛ چ1، تهران: نشر نی، 1385.
  13. ولفسن، هری اوسترین؛ فلسفه علم کلام؛ ترجمه احمد آرام؛ چ1، تهران: المهدی، 1368.
  14. Clement Dennett, Daniel & Alvin Plantinga; Science and Religion are they Compatible; New York: Oxford University Press, 2011.
  15. kaufman, Gordon; God the Problem; Harvard University press, 1972.
  16. planting, Alvin; Does God have a nature?; MARQUETTE UNIVERSITY PRESS, MILWAUKEE, 1980.
  17. _____; GOD FREEDOM ond EVIL; Wm. B. Eerdmans Publishing Co. , Michigan, USA, 1977.
  18. _____; The Nature of Necessity; University of, Notre Dam, 1978.
  19. _____; WHERE THE CONFLICT REALLY LIES; Oxford University Press, 2011.
  20. _____; GOD AND OTHER MINDS; Cornell University Press, 1967.
  21. Plantinga, Alvin & Micha el Tooley; Knowledge of God; 2008.
  22. planting, Alvin & Nicholas Wolterstorff; Faith and Rationality: Reason and Belief in God; NOTRE DAME: UNIVERSITY OF NOTRE DAME PRESS, 1983.