فلسفه مدیریت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه مدیریت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

مراد از فلسفه مدیریت اسلامی بحث‌هایی مانند چیستی، ضرورت و چرایی، ثبوت و تحقق کامل و مبانی روشی و محتوایی مدیریت اسلامی است. هدف نوشتار پیش رو کاوش در مسائل چیستی، ضرورت و چرایی، ثبوت و اجرای کامل، مبانی روشی و محتوایی مدیریت اسلامی است. مدیریت اسلامی ترکیبی از رویکردهاست و عبارت است از: شیوه به‏کارگیری منابع، برگرفته از آموزه‌های اسلامی برای دستیابی به هدف‌ها در جهت ارزش‌های اسلامی. ضرورت مدیریت اسلامی بیشتر از راه فرهنگ اثبات می‌شود. این مقوله عینیت خارجی دارد؛ گرچه هنوز به صورت کامل، دانش آن تولید و مدوّن نشده است. رویکردهای تهذیبی، امضایی و تأسیسی مبنای تولید آن قرار می‌گیرد. این دانش متأثر از مبانی محتوایی مانند الزام شناختی، هستی‌شناختی، به‏ویژه انسان‌شناختی بر پایه کرامت انسانی است. اصل اولی در رهبری، نرمش و در مواردی از آن، به‏شدت عمل عدول می‌شود.کنترل و نظارت شدید غیرمنطقی است. مشارکت در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری متناسب با توان کارکنان، لازمه حفظ کرامت آنهاست. نگاه ابزاری به کارکنان صحیح نیست. استفاده از شیوه‌های آمرانه و استبدادی محض معقول نیست. با توجه به ویژگی حقیقت‌جویی، اطاعت بی‌چون‌وچرا متوقّع نیست و با توجه به دوساحتی‌بودن او، نظریه‌‌های مادی در انگیزش کامل و پاسخ‏گوی همه نیازها نیست. لازم است محقق در تولید مدیریت اسلامی و برای پاسخ به مسائل میان راه‌حل‌ها (گزاره‌های اسلامی) و مبانی تردد و تأمل داشته باشد تا پاسخ‌هایی دقیق و منطبق بر مبانی را دریافت و ارائه کند. روش تحقیق، کتابخانه‌ای و بر توصیف و تحلیل داده‌ها استوار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Philosophy of Islamic Management

نویسنده [English]

  • a a
استادیارگروه مدیریت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
چکیده [English]

Philosophy of Islamic management is such discussions as the essence, necessity, and the reason of Islamic management, its complete fulfillment and the basis of its methods and content. The aim of this writing is to research the essence, necessity, and the reason of Islamic management, its complete fulfillment and the basis of its method and content .
Islamic management is a combination of approaches and may be defined as follows: the method of using resources extracted from Islamic teachings to achieve the goals in the path of Islamic values. The necessity of Islamic management may be proved by culture. Islamic management is objectified although it is not completely produced and compiled. The basis of its production is the purifying, ratifying and establishing approaches. This knowledge is affected by content basis such as: knowledge of obligations, ontology, and especially anthropology based on human's honor. The main principle of leadership is gentleness and in some cases severeness may be pursued. Strict control and supervision is not logical. Participation of the workers in programming and decision making is necessary – considering their abilities – to protect their honor. It is not correct to have an instrumental look at the workers. It is not logical to use mere dictatorial and authoritarian methods. Unconditional obedience should not be expected because human being searches for reality; and since human has two aspects, materialistic theories do not create a complete motivation and dot not reply to all his/her needs. A researcher, who wishes to theorize Islamic management and present solutions, should reflect on the solutions (Islamic propositions) and the bases and move [back and forth] between them to be able to present exact answers which are based on [correct] bases. This research is a library research and is based on the explanation and analysis of data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic management
  • Purifying
  • Establishing
  • Management basis
  • The necessity of management

مراجع

1. الوانی، سیدمهدی؛ مدیریت عمومی؛ چ1، تهران: نشر نی، 1385.
2. اعظمی، امیر؛ «جستاری در تعریف‏ها و برداشت‏های صاحب‏نظران از مفهوم مدیریت اسلامی»؛ دو فصلنامه اسلام و مدیریت، س2، ش4، 1392.
3. امیری، علی‌نقی؛ «رویکردهای مدیریت اسلامی: رویکرد تجربی»؛ روش‌شناسی علوم انسانی، ش53، 1386.
4. پورعزت، اصغر؛ «مدیریت اسلامی از التقاط ایدئولوژی تا التقاط علمی»؛ اسلام و مدیریت، ش1، 1391.
5. پیروز، علی‌آقا و همکاران؛ مدیریت در اسلام؛ ویراست سوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1392.
6. توکل، محمد؛ جامعه‌شناسی علم؛ تهران: مؤسسه علمی و فرهنگی نص، 1370.
7. جعفری تبریزی، محمدتقی؛ حرکت و تحول از دیدگاه قرآن (انسان در افق قرآن)؛ تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1386.
8. جوادی آملی، عبدالله؛ شریعت در آیینه معرفت؛ تهران: مرکز فرهنگی رجاء، 1372.
9. جوان‌پور هروی، عزیز؛ «فلسفه مدیریت اسلامی»؛ فراسوی مدیریت، ش7، 1387.
10. رفیع‌پور، فرامرز؛ کندوکاوها‌ و پنداشت‌ها؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، 1360.
11. سروش، عبدالکریم؛ علم چیست؟ فلسفه چیست؟؛ ویرایش دوم، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، 1368.
12. فرهنگستان علوم‌ اسلامی؛ فلسفه‌ روش‌ تنظیم؛ قم: دفتر مجامع مقدماتی فرهنگستان علوم‌ اسلامی، 1365.
13. قوامی، صمصام‌الدین؛ مدیریت از منظر کتاب و سنت؛ قم: دبیرخانه مجلس خبرگان، مرکز تحقیقات علمی، 1383.
14. کارگروه بنیادین مدیریت اسلامی؛ نقشه جامع مدیریت اسلامی؛ قم: دانشگاه قم، 1395.
14. کونتز، هارولد؛ اصول مدیریت؛ ترجمه محمدهادی چمران؛ تهران: مؤسسه انتشاراتی علمی دانشگاه صنعتی شریف، 1378.
15. مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار لجامعة الدرر اخبار الائمة الاطهار :؛ بیروت: دارالاضواء، 1423ق.
16. مطهری، مرتضی؛ سیری در نهج‏البلاغه؛ تهران: صدرا، 1376.
17. ملکیان، مصطفی؛ «سنت‌گرایی»؛ مجله نقد و نظر، ش4-3، 1377.
18. نصری، عبدالله؛ مبانی انسان‌شناسی در قرآن؛ [بی‌جا]، [بی‌نا]، [بی‌‌تا].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار