خدا در الهیات طبیعی معاصر مقایسه خداباوری کلاسیک و خداباوری شخص وار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه غرب شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

یکی از محورهای اصلی فلسفه دین، بحث از مفهوم خداست. تلقّی­ های متنوعی درباره خدا وجود دارد که خداباوری توحیدی یکی از آنهاست. درون دیدگاه خداباورانه، دست‌کم دو تصویر کلان از خدا ارائه شده است: 1) خداباوری کلاسیک؛ 2) خداباوری شخص وار. خداباوری کلاسیک دیدگاه رسمی ادیان ابراهیمی بوده، توسط متفکران برجسته­ای مانند ابن‏سینا، آکوئیناس و مایمنیدز، طرح و از آن حمایت شده است. اما به ‏ویژه در دهه­ های اخیر، تصویر دیگری از خدا در میان خداباوران ارائه شده که در این نوشته از آن با عنوان خداباوری شخص ­وار یاد می­شود. کلیت این دیدگاه مورد حمایت شماری از برجسته ­ترین فیلسوفان خداباور معاصر از جمله پلنتینگا، سوئین­برن و کریگ است. نزاع اصلی میان این دو تصویر در تغییرپذیر یا تغییرناپذیردانستن خداست که پای صفات دیگری مانند بساطت را پیش می ­کشد. توجه به این تمایز می­ تواند زمینه تطبیق خداباوری مورد نظر حکمای مسلمان را با جریان اصلی خداباوری معاصر در مسئله مفهوم خدا فراهم نماید. در این مقاله دو تلقّی کلاسیک و شخص ­وار از خداباوری طرح شده و تمایزی که در برخی مباحث فلسفه دین بر این تفکیک بار می ­شود، تشریح می ­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Stubborn Faith (Faithism according to Lewis' Reading)

نویسنده [English]

  • Roozbeh Zare
Occidentology Department / Research Center for Islamic Culture and Thought / Tehran / Iran
چکیده [English]

Faitheists consider faith to be self-founded and based on internal components, which derives its validity from sources of knowledge other than reason. Whether faith does not need reason or is in conflict with reason, or whether the epistemological and metaphysical domains of faith and reason are separate. C. S. Lewis proposes another kind of faithism, according to which, although faith is rational based on rational reasoning in the first step, after the realization of faith and person’s devotion to God, he no longer is not interested in reason and evidence against faith, and is right in this matter; Because there, one should listen to the unseen and faith is no longer a part of scientific issues which scientist must always be aware of the agreeable or opposed evidence. The most important challenge of this approach in escape from reason of faith is the failure to explain the two stages of faith, and it is not clear what the essential and existential relationship between faith based on reason and faith based on stubbornness. If the truth of faith is the belief based on rationality, the faith of the second stage does not have an independent truth. If the truth of faith is disregarding the opposite evidence, then its initial rationality is meaningless. This article seeks to explain and analyze Lewis's point of view by rereading his foundations and claims. This research is organized in a descriptive-analytical way and based on the analysis of the theory's internal coherence and its consistency with previous philosophical foundations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Faithism
  • Stubborn in Belief
  • Rationality
  • Witness
  • C. S. Lewis

مراجع

  1. ابن‌سینا؛ الاشارات و التنبیهات؛ التحقیق مجتبی الزارعی؛ قم: بوستان کتاب، 1387.
  2. ـــــ؛ الإلهیات من کتاب الشفاء؛ قم: بوستان کتاب، 1428ق.
  3. شیروانی، علی؛ صفات خدا (مقالاتی از راهنمای فلسفه دین)؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.
  4. طباطبایی، محمدحسین؛ نهایة الحکمة؛ الجزء الثانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1432ق.
  5. ـــــ؛ ترجمه المیزان فى تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1374.
  6. علامه حلی؛ کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1432ق.
  7. فاریاب، محمدحسین؛ «تغییرپذیری و تغییرناپذیری خداوند در قرآن و سنت»، معارف عقلی؛ 1391، ص99-139.
  8. فطورچی، پیروز؛ «برخی ویژگی‌های جهان طبیعت در مباحث علم و الهیات»، ذهن؛ 1384، ص3-27.
  9. صدرالمتألهین؛ الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1360.
  10. ـــــ؛ مفاتیح الغیب؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
  11. ـــــ؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة؛ ج6، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381 .
  12. Anselm, & Williams, T.; Anselm: Basic Writings; Hackett Publishing, 2007.
  13. Baker, L. R.; Persons and bodies: A constitution view; New York: Cambridge University Press, 2000.
  14. Burns, E.; "Classical and revisionary theism on the divine as personal: a rapprochement?" International journal for philosophy of religion; 2015, pp.151-165.
  15. Burns, E.; What is this thing called philosophy of religion? Routledge, 2017.
  16. Craig, W.; "Divine timelessness and personhood", International Journal for Philosophy of Religion; 1998, pp.109-124.
  17. Craig, W. L.; Time and eternity; Illinois: Crossway, 2001.
  18. Davies, B. "A Modern Defence of Divine Simplicity. In B. Davies", Philosophy of Religion: A Guide and Anthology; Oxford University Press, 2000, pp.549–564.
  19. Davies, B.; Introduction to the Philosophy of Religion; 3rd edition, Oxford University Press, 2004.
  20. Davies, B. (2006). The reality of god and the problem of evil. London: Continuum.
  21. Feser, E.; Classical theism; Retrieved from Edward Feser, 2010, September 30, in: https://edwardfeser.blogspot.com/2010/09/classical-theism.html.
  22. Feser, E.; Classical theism roundup; Retrieved from Edward Feser, 2012, July 16, in: https://edwardfeser.blogspot.com/2012/07/classical-theism-roundup.html.
  23. _____; Five proofs for the existence of God; Ignatius Press, 2017.
  24. Fischer, J. M.; "Freedom and foreknowledge", In: M. F. (Ed.); God, foreknowledge, and freedom; Stanford: Stanford University Press, 1989, pp.86-96.
  25. Geisler, N.; Creating God in the Image of Man?; Minneapolis, 1997.
  26. Göcke, B. P.; "Concepts of God and Models of the God–world relation", Philosophy Compass; e12402, 2017.
  27. Hart, D. B.; The experience of god: Being, consciousness, bliss; Yale University Press, 2013.
  28. Leftow, B.; Time and eternity; Ithaca: Cornell University Press, 1991.
  29. _____; "The eternal present", In: G. Ganssle, & D. Woodruff; God and time: Essays on the divine nature; New York: Oxford University Press, 2002, pp.21-48.
  30. _____: "A Latin trinity", Faith and Philosophy, 2004, pp.304-333.
  31. _____; "Divine simplicity", Faith and Philosophy; 2006, pp.365-380.
  32. _____: "Two trinities: Reply to Hasker", Religious Studies; 2010, pp.441-447.
  33. Legenhausen, G.; "Is God a person?", Religious studies; 1986, pp.307-323.
  34. Mander, W. J.; "God and Personality", Heythrop Journal; 1997, pp.401-412.
  35. McCabe, H.; "Creation", New Blackfriars; 1980, pp.408-415.
  36. Page, B.; "Wherein lies the debate? concerning whether God is a person", International journal for philosophy of religion; 2019, pp.297-313.
  37. Plantinga, A.; Does god have a nature?; Milwaukee: Marquette University Press, 1980.
  38. Pouivet, R.; "Against theistic personalism: What modern epistemology does to classical theism", European Journal for Philosophy of Religion; 2018, pp.1-19.
  39. Pruss, A.: "On two problems of divine simplicity", Oxford Studies in Philosophy of Religion 1; Oxford University Press, 2008, pp.150-167.
  40. Saeedimehr, M.; "God is still a person: A reply to Plantinga's objection", Think; 2015, pp.81-88.
  41. Stump, E.; The God of the Bible and the God of the Philosophers. Aquinas Lecture; Milwaukee: Marquette University Press, 2016.
  42. Stump, E.; "The Personal God of Classical Theism", In: Y. Hazony, & D. Johnson; The Question of God's Perfection; Brill, 2018, pp.65-81.
  43. Stump, E., & Kretzmann, N.; "Absolute simplicity", Faith and Philosophy; 1985, pp.353-382.
  44. Swinburne, R.; The coherence of theism; Oxford University Press, 2016.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار