آیت‌الله مطهری و نظریه اسلام فطری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دپارتمان فلسفه دانشگاه مفید قم

چکیده

وضعیت ادیان موجود این گونه است که هیچ دینی به لحاظ تعداد پیرو در جهان اکثریت را ندارد؛ به این معنا که هر دینی را در نظر بگیریم، اکثریت انسان‌ها بیرون از آن دین هستند. از سوی دیگر این اکثریت با حق عناد ندارند و چه بسا بدون اینکه تقصیری داشته باشند احیاناً در دین‌داری خود به خطا رفته‌اند. حال سخن این است که راه رستگاری را چگونه تعریف کنیم که عدالت الاهی زیر سؤال نرود و همه انسان‌هایی که واقعاً در پی گردن‌نهادن به حق‌اند، به رستگاری برسند؟ مرحوم مطهری در این باره نظریه خاصی دارند که آن را «اسلام فطری» می‌خوانند. مطابق این نظریه هر انسانی که واقعاً پیرو حق است و در راه شناخت حق و نیز گردن‌نهادن به آن تقصیری نداشته باشد، اهل نجات و رستگاری است. اما پرسش این است که چه میزان از مصادیق حق برای همه انسان‌ها روشن و آشکار است که هیچ کس در گردن‌ننهادن به آن معذور نیست؟ مرحوم مطهری برای انسان فطریاتی قایل است که همه انسان‌ها را موظف به گردن‌نهادن به آنها می‌داند. بیان و بررسی نظریه «اسلام فطری» موضوع این نوشتار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ayatollah Motahari and the of Innate Islam Theory

نویسنده [English]

  • Abdorrahim Soleimani Ardestani
Associate Professor at “Philosophy Department” of Mofid University
چکیده [English]

The state of the existing religions is such that no religion has the majority in terms of the number of piouss in the world; In the sense that if we consider any religion, the majority of people are outside that religion. On the other hand, this majority is not hostile to the truth, and maybe they have gone wrong in their religion without any fault. Now the question is how to define the way of salvation so that divine justice is not questioned and all people who are really seeking to obey the truth reach salvation? Ayatollah Motahari has a special theory about this, which he calls "innate Islam". According to this theory, every person who is truly a follower of the truth and has no fault in the way of knowing the truth and not blaming it, is a person of salvation. But the question is, how much of the examples of truth are clear and obvious to all people that no one is excused from rejecting them? Ayatollah Motahari says that there are instincts for human beings that he considers all human beings to be obliged to obey. The expression and examination of the theory of "innate Islam" is the subject of this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motahari
  • Salvationism
  • Pious to Other Religions
  • natural Islam
  1. *        قرآن مجید.

    **     نهج‌البلاغه فیض‌الاسلام.

    1. توفیقی، حسین (1381). دیدگاه امام خمینی درباره پیروان دیگر ادیان. هفت آسمان، 15.
    2. ریچاردز، گلین (1384). رویکردهای مختلف به پلورالیزم دینی. ترجمه رضا کندمی و...، قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
    3. غزالی، ابو حامد محمد (1364). کیمیای سعادت. تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    4. غزالی، ابوحامد محمد (1406ق). الجام العوام عن علم الکلام. بیروت، دار الکتاب العربیه.
    5. فیض کاشانی، محسن (بی‌تا). المحجة البیضاء. قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    6. کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق). اصول کافی. تهران، انتشارات علمیه اسلامیه.
    7. مطهری، مرتضی (1352). عدل الهی. تهران، سپهر.
    8. مطهری، مرتضی (1375). مجموعه آثار. ج3 (فطرت)، تهران، انتشارات صدرا.
    9. مطهری، مرتضی (1380). نبرد حق و باطل. تهران، انتشارات صدرا.
    10. موسوی خمینی، روح الله (1381ق). المکاسب المحرمه. قم، المطبعة العلمیه.
    11. هیک، جان (1378). مباحث پلورالیسم دینی. ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران، مؤسسه انتشاراتی تبیان.